Belde Kanal Daralması (Spinal Stenoz) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Belde Kanal Daralması (tıbbi adıyla Spinal Stenoz), omurga içinde yer alan ve omurilik ile sinir köklerinin geçtiği kanalın daralması sonucu ortaya çıkan bir omurga hastalığıdır. Bu daralma, sinirler üzerinde baskıya yol açarak bel, kalça ve bacaklarda ağrı, uyuşma ve güçsüzlük gibi şikâyetlere neden olabilir.

Belde kanal daralması en sık olarak ileri yaşlarda, omurgadaki kireçlenme, disk dejenerasyonu ve bağ dokularının kalınlaşması sonucu gelişir. Ancak doğuştan dar kanal yapısı, bel fıtığı, travmalar veya omurga kaymaları da bu duruma yol açabilir. Özellikle yürümekle artan, öne eğilince azalan bacak ağrısı hastalık için tipik bir bulgudur.

Bu yazıda belde kanal daralmasının ne olduğu, hangi belirtilerle ortaya çıktığı ve hastalığın şiddetine göre uygulanan tedavi yöntemleri ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.

İÇİNDEKİLER

• Belde kanal daralması (spinal stenoz) nedir?
• Belde kanal daralması neden olur?
• Belde kanal daralmasının belirtileri nelerdir?
• Belde kanal daralması ağrısı nereye vurur?
• Belde kanal daralması yürümeyi etkiler mi?
• Belde kanal daralması felç yapar mı?
• Belde kanal daralması ilerler mi?
• Belde kanal daralması hangi yaşlarda görülür?
• Belde kanal daralması MR’da nasıl görünür?
• Belde kanal daralması nasıl teşhis edilir?
• Belde kanal daralması nasıl tedavi edilir?
• Belde kanal daralmasında ameliyat şart mı?
• Belde kanal daralması ameliyatsız geçer mi?
• Belde kanal daralmasına fizik tedavi iyi gelir mi?
• Belde kanal daralmasında hangi egzersizler yapılır?
• Belde kanal daralması olanlar nasıl oturmalı?
• Belde kanal daralması olanlar yürüyüş yapabilir mi?
• Belde kanal daralması ile bel fıtığı aynı şey midir?
• Belde kanal daralması kalıcı mıdır?
• Belde kanal daralması için hangi doktora gidilir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) nedir?

Belde kanal daralması (tıbbi adıyla spinal stenoz), omurga içinde omurilik ve sinir köklerinin geçtiği kanalın daralması sonucu sinirler üzerinde baskı oluşması durumudur. Bu baskı; bel, kalça ve bacaklara yayılan ağrı, uyuşma, karıncalanma ve yürüme güçlüğüne yol açabilir.

Spinal stenoz en sık ileri yaşlarda görülür ve çoğunlukla omurgadaki kireçlenme (dejenerasyon), disklerin yıpranması, bağ dokularının kalınlaşması ve kemik çıkıntılarının oluşmasıyla gelişir. Bununla birlikte doğuştan dar kanal yapısı, bel fıtığı, omurga kayması (spondilolistezis) ve travmalar da bu duruma neden olabilir.

Hastalığın tipik bir özelliği, yürümekle artan bacak ağrısı ve uyuşmanın oturmakla veya öne eğilmekle azalmasıdır. Bu duruma “nörojenik kladikasyon” adı verilir.

Belde kanal daralması neden olur?

Belde kanal daralması (spinal stenoz), bel omurgasında omurilik ve sinirlerin geçtiği kanalın zamanla veya bazı hastalıklar sonucu daralması ile ortaya çıkar. Bu daralma çoğunlukla yaşa bağlı yapısal değişikliklerin bir sonucudur ancak tek bir nedene bağlı olmak zorunda değildir.

1) Yaşa Bağlı Yıpranma (Dejeneratif Değişiklikler)

En sık görülen nedendir. Yaş ilerledikçe omurgayı oluşturan yapılar doğal olarak yıpranır:

• Omurlar arasındaki diskler su kaybeder, incelir ve dışa doğru bombeleşebilir.
• Omurga eklemlerinde kireçlenme (osteoartrit) gelişir.
• Kemik yapılarda büyümeler ve çıkıntılar (osteofitler) oluşur.

2) Omurlar Arası Disk Problemleri

Disklerin zamanla bozulması veya fıtıklaşması, sinir kanalına doğru taşarak daralmaya yol açabilir.

• Disk bombeleşmesi
• Bel fıtığı

3) Bağ Dokularının Kalınlaşması

Omurgayı destekleyen bağlardan özellikle ligamentum flavum zamanla kalınlaşabilir. Bu kalınlaşma, kanalın iç hacmini azaltarak sinirler üzerinde baskı oluşturur.

4) Omurga Eklem Kireçlenmesi

Omurganın arka kısmında bulunan küçük eklemlerin kireçlenmesiyle:

• Eklemler büyür
• Kemik çıkıntıları gelişir
• Sinir kanalı daralır

5) Omur Kayması (Spondilolistezis)

Omurlardan birinin diğerine göre öne doğru kayması, omurilik kanalını daraltarak spinal stenoz gelişmesine neden olabilir.

6) Doğuştan Dar Omurga Kanalı

Bazı kişilerde omurga kanalı doğuştan dardır. Bu kişilerde:

• Genç yaşlarda belirti olmayabilir
• Yaşa bağlı küçük değişiklikler bile erken dönemde şikâyetlere yol açabilir

7) Travmalar ve Kazalar

Bel bölgesine alınan darbeler, kırıklar veya omurga yaralanmaları sonrası:

• Kemik yapıda bozulmalar
• Kanalı daraltan şekil değişiklikleri

spinal stenoz gelişebilir.

8) Daha Nadir Nedenler

• Tümörler
• Omurga enfeksiyonları
• İltihaplı romatizmal hastalıklar
• Bazı kemik hastalıkları

Risk Faktörleri

Belde kanal daralması gelişme riskini artıran durumlar:

• İleri yaş
• Fazla kilo
• Uzun süre ağır işlerde çalışma
• Daha önce bel fıtığı veya bel ameliyatı geçirmiş olmak
• Duruş bozuklukları

Belde kanal daralmasının belirtileri nelerdir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz), sinirler üzerindeki baskının derecesine bağlı olarak farklı belirtilerle ortaya çıkabilir. Şikâyetler genellikle yavaş yavaş başlar ve zamanla artma eğilimindedir. En tipik özellik, belirtilerin yürümekle veya ayakta durmakla artması, oturmakla ya da öne eğilmekle azalmasıdır.

En Sık Görülen Belirtiler

• Bel ağrısı: Her hastada görülmeyebilir ancak çoğu kişide künt veya sızlayıcı tarzda bel ağrısı vardır.
• Bacaklara yayılan ağrı: Kalça, uyluk ve baldır boyunca hissedilen, tek veya iki bacağı etkileyebilen ağrı.
• Yürürken artan şikâyetler: Belirli bir mesafe yürüdükten sonra ağrı, uyuşma veya yanma hissinin başlaması.
• Durunca rahatlama: Oturmak, çömelmek veya öne doğru eğilmekle belirtilerin azalması.

Nörojenik Klodikasyon (Tipik Yürüme Sorunu)

Belde kanal daralmasına özgü en önemli bulgulardan biri nörojenik klodikasyondur. Bu durum:

• Yürüyüş veya uzun süre ayakta kalma ile bacaklarda ağrı ve uyuşma oluşması,
• Bir süre durma ihtiyacı duyulması,
• Dinlenince veya öne eğilince yakınmaların belirgin şekilde azalması

şeklinde kendini gösterir.

Duyusal Belirtiler

• Uyuşma ve karıncalanma
• Yanma veya elektriklenme hissi
• Bacaklarda veya ayaklarda his kaybı

Kas Gücü ve Hareketle İlgili Belirtiler

• Bacaklarda güçsüzlük hissi
• Merdiven çıkarken veya uzun süre yürürken çabuk yorulma
• Denge problemleri
• Ayak sürüme veya sendeleme

İleri Dönem Belirtileri

Hastalık ilerledikçe sinir basısı artabilir ve daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir:

• İstirahatte bile devam eden bacak ağrıları
• Belirgin kas erimesi
• Yürüme mesafesinin belirgin şekilde kısalması

Acil Değerlendirme Gerektiren Belirtiler

Aşağıdaki durumlar nadir görülse de acil tıbbi değerlendirme gerektirir:

• İdrar veya dışkı kaçırma
• İdrar yapmada zorlanma veya idrar tutamama
• Kasık ve genital bölgede uyuşma (eyer bölgesi hissizliği)
• Bacaklarda hızla artan güç kaybı

Belirtiler Herkeste Aynı mıdır?

Belde kanal daralmasının belirtileri; daralmanın yeri, şiddeti, etkilenen sinir sayısı ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde hafif yakınmalar varken, bazı hastalarda günlük yaşamı ciddi şekilde kısıtlayan şikâyetler görülebilir.

Belde kanal daralması ağrısı nereye vurur?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) ağrısı, sinirlerin sıkıştığı seviyeye ve basının şiddetine bağlı olarak farklı bölgelere yayılabilir. Ağrı çoğu zaman sadece bel ile sınırlı kalmaz; kalça ve bacaklara doğru yayılan bir karakter gösterir.

En Sık Vurduğu Bölgeler

• Bel: Künt, baskı veya sızlama şeklinde bel ağrısı görülebilir.
• Kalça ve leğen kemiği çevresi: Özellikle yürürken kalça bölgesinde dolgunluk, ağrı veya yanma hissi oluşabilir.
• Uyluk (üst bacak): Ön, yan veya arka yüz boyunca ağrı yayılabilir.
• Diz arkası: Bazı hastalarda ağrı diz arkasında toplanabilir.
• Baldır (alt bacak): Yürüyüş sırasında baldırda sıkışma, kramp veya yanma hissi sık görülür.
• Ayak ve ayak tabanı: İleri vakalarda ayaklara kadar uzanan ağrı, uyuşma veya karıncalanma olabilir.

Ağrının Yayılım Özellikleri

• Ağrı genellikle tek bacakta veya iki bacakta birden hissedilebilir.
• Uzun süre ayakta durmak veya yürümekle artar.
• Oturmak, çömelmek veya öne eğilmekle hafifler.
• Bazı hastalar ağrıyı yanma, baskı, dolgunluk ya da kramp şeklinde tarif eder.

Sinir Köklerine Göre Ağrı Dağılımı (Genel Bilgi)

Bel omurgasında hangi sinir köklerinin etkilendiğine bağlı olarak ağrının yayıldığı bölgeler değişebilir:

• L3–L4 seviyesi: Uyluğun ön kısmı ve diz çevresi.
• L4–L5 seviyesi: Kalça, uyluğun yan kısmı, diz altı ve baldırın ön–yan bölümü.
• L5–S1 seviyesi: Kalça, uyluğun arka kısmı, baldır ve ayak tabanı.

Bel Fıtığı Ağrısından Farkı

Belde kanal daralmasında ağrı çoğunlukla:

• Yürüyüşle artan,
• Dinlenmekle ve öne eğilmekle azalan,
• Daha çok iki bacağı birden etkileyebilen

bir yapıya sahiptir. Bu yönüyle, ani başlayan ve tek bacağa keskin şekilde vuran bel fıtığı ağrısından ayrılabilir.

Ne Zaman Dikkat Edilmeli?

Ağrıya aşağıdaki belirtiler eşlik ediyorsa tıbbi değerlendirme geciktirilmemelidir:

• Bacaklarda belirgin güç kaybı
• Yürüme mesafesinin hızla kısalması
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun
• İstirahatte bile geçmeyen şiddetli ağrı

Belde kanal daralması yürümeyi etkiler mi?

Evet. Belde kanal daralması (spinal stenoz), yürümeyi en sık ve en belirgin şekilde etkileyen omurga hastalıklarından biridir. Bunun temel nedeni, yürüyüş ve ayakta durma sırasında bel omurgasındaki sinirler üzerindeki baskının artmasıdır.

Yürümeyi Neden Zorlaştırır?

Yürürken bel omurgası hafifçe geriye doğru eğilir. Bu durum, zaten daralmış olan sinir kanalının daha da daralmasına yol açar. Sonuç olarak:

• Sinirler yeterince kanlanamaz
• Sinir iletimi bozulur
• Ağrı ve uyuşma ortaya çıkar

Yürüyüşle Ortaya Çıkan Tipik Şikâyetler

• Belirli bir mesafe yürüdükten sonra bacak ağrısı
• Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma
• Bacaklarda dolgunluk, yanma veya kramp hissi
• Güçsüzlük ve yürümede zorlanma
• Sık sık durma ihtiyacı

Nörojenik Klodikasyon Nedir?

Belde kanal daralmasına bağlı yürüyüş bozukluğuna nörojenik klodikasyon denir. Bu durumun ayırt edici özellikleri şunlardır:

• Yürümekle veya uzun süre ayakta kalmakla şikâyetler artar
• Durunca, oturunca veya öne eğilince yakınmalar azalır
• Market arabasına yaslanarak yürürken daha rahat hissedilmesi tipiktir

Yürüme Mesafesi Zamanla Değişir mi?

Evet. Belde kanal daralması genellikle ilerleyici bir durumdur. Tedavi edilmediğinde:

• Başlangıçta uzun mesafeler yürünebilirken
• Zamanla birkaç yüz metre
• İleri evrelerde birkaç adım

sonrasında bile ağrı ve uyuşma gelişebilir.

Oturmak Neden Rahatlatır?

Oturma ve öne eğilme sırasında bel omurgası fleksiyon pozisyonuna geçer. Bu pozisyon:

• Omurga kanalını göreceli olarak genişletir
• Sinirler üzerindeki baskıyı azaltır
• Kan akışını artırır

Bu nedenle yürüyüş sırasında zorlanan hastalar oturunca kısa sürede rahatlar.

Yürüyüş Tamamen Yasak mıdır?

Hayır. Ancak yürüyüş:

• Kısa mesafeli
• Sık molalı
• Ağrı sınırı aşılmadan

yapılmalıdır. Uygun egzersiz ve yürüyüş programı mutlaka sağlık profesyonelleri tarafından planlanmalıdır.

Ne Zaman Ciddi Bir Sorun Olarak Değerlendirilmelidir?

Aşağıdaki durumlar yürüyüşle ilgili ciddi sinir basısını düşündürür:

• Yürüme mesafesinin hızla kısalması
• Bacaklarda belirgin güç kaybı
• Düşme veya ayağı sürüyerek yürüme
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun

Belde kanal daralması felç yapar mı?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) çoğu vakada doğrudan felce yol açmaz. Ancak hastalık ileri evrelere ulaşır, sinir basısı uzun süre devam eder ve gerekli tedavi geciktirilirse kalıcı sinir hasarı riski ortaya çıkabilir. Bu durum, halk arasında “felç” olarak ifade edilen ileri derecede güç kaybına neden olabilir.

Belde Kanal Daralması Neden Genellikle Felç Yapmaz?

• Spinal stenoz genellikle yavaş ilerleyen bir hastalıktır.
• Sinirler ani değil, zamanla artan baskıya maruz kalır.
• Erken dönemde ağrı, uyuşma ve yürüme zorluğu gibi uyarıcı belirtiler ortaya çıkar.

Bu belirtiler fark edilip değerlendirilirse, felç gelişmeden önce müdahale edilebilir.

Hangi Durumlarda Risk Artar?

Aşağıdaki durumlarda sinir hasarı ve kalıcı güç kaybı riski artabilir:

• İleri derecede kanal daralması
• Uzun süre tedavi edilmemiş spinal stenoz
• Bacaklarda giderek artan ve kalıcı hale gelen güçsüzlük
• Yürüme mesafesinin çok ciddi şekilde kısalması
• Birden fazla sinir kökünün aynı anda etkilenmesi

Felç Benzeri Tabloya Yol Açabilen Acil Durum

Nadir de olsa belde kanal daralmasına bağlı olarak Cauda Equina Sendromu gelişebilir. Bu durum acil tıbbi müdahale gerektirir.

Uyarıcı belirtiler:

• Bacaklarda ani ve belirgin güç kaybı
• İdrar veya dışkı kaçırma ya da idrar yapamama
• Kasık ve genital bölgede uyuşma (eyer bölgesi hissizliği)
• Hızla kötüleşen yürüme bozukluğu

Bu tablo tedavi edilmezse kalıcı felç riski oluşabilir.

Belde Kanal Daralmasında Felç Yerine Daha Sık Görülen Durumlar

• Bacaklarda güçsüzlük
• Çabuk yorulma
• Denge kaybı
• Ayak sürüme
• Uzun mesafe yürüyememe

Bu bulgular felçten ziyade ilerleyici sinir basısının işaretleridir.

Felç Riski Nasıl Azaltılır?

• Belirtiler başladığında gecikmeden doktora başvurmak
• Düzenli takip ve uygun tedaviyi aksatmamak
• İleri belirtilerde cerrahi seçeneğin zamanında değerlendirilmesi

Belde kanal daralması ilerler mi?

Evet, belde kanal daralması (spinal stenoz) çoğu hastada ilerleyici bir hastalıktır. Bunun temel nedeni, hastalığın genellikle yaşa bağlı yıpranma ve kireçlenme süreçleriyle ilişkili olmasıdır. Ancak ilerleme hızı ve şiddeti her hastada aynı değildir.

Neden İlerleme Eğilimi Gösterir?

• Omurlar arası diskler zamanla daha fazla su kaybeder.
• Omurga eklemlerindeki kireçlenme artar.
• Bağ dokuları kalınlaşmaya devam edebilir.
• Kemik çıkıntıları (osteofitler) büyüyebilir.

Bu değişiklikler, omurilik ve sinirlerin geçtiği alanın zaman içinde daha da daralmasına yol açabilir.

Herkeste Aynı Şekilde mi İlerler?

Hayır. Belde kanal daralmasının seyri kişiden kişiye farklılık gösterir:

• Bazı kişilerde yıllarca hafif şikâyetlerle stabil kalabilir.
• Bazı hastalarda belirtiler yavaş ama sürekli artar.
• Daha az sayıda kişide daha hızlı kötüleşme görülebilir.

İlerlemenin Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın ilerlediğini düşündürebilecek bulgular şunlardır:

• Yürüme mesafesinin giderek kısalması
• Bacak ağrısı ve uyuşmanın daha erken başlaması
• İstirahatle zor geçen veya geçmeyen ağrılar
• Bacaklarda artan güçsüzlük
• Denge sorunları ve düşme eğilimi

İlerlemeyi Hızlandıran Faktörler

• İleri yaş
• Fazla kilo
• Hareketsiz yaşam
• Duruş bozuklukları
• Uzun süre ayakta kalmayı veya ağır yük taşımayı gerektiren işler
• Daha önce bel bölgesinde yaşanan travmalar

İlerleme Durdurulabilir mi?

Belde kanal daralması tamamen durdurulamayabilir; ancak ilerleme hızı yavaşlatılabilir ve şikâyetler kontrol altına alınabilir:

• Uygun egzersiz ve fizik tedavi programları
• Kilo kontrolü
• Bel ergonomisine dikkat edilmesi
• Günlük aktivitelerin doğru şekilde düzenlenmesi
• Düzenli hekim kontrolleri

Ne Zaman Daha Ciddi Bir Sorun Olarak Değerlendirilir?

Aşağıdaki durumlar hastalığın ilerlediğini ve daha ciddi sinir basısı geliştiğini düşündürür:

• Bacaklarda belirgin ve kalıcı güç kaybı
• Yürüme mesafesinin çok kısa sürede belirgin şekilde azalması
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun
• İstirahatle bile geçmeyen şiddetli ağrı

Belde kanal daralması hangi yaşlarda görülür?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) en sık olarak ileri yaşlarda görülen bir omurga hastalığıdır. Bunun temel nedeni, hastalığın çoğunlukla yaşa bağlı yıpranma ve kireçlenme süreçleriyle ortaya çıkmasıdır. Ancak bazı özel durumlarda daha genç yaşlarda da görülebilir.

En Sık Görüldüğü Yaş Grubu

• 50 yaş ve üzeri bireylerde daha yaygındır.
• Özellikle 60 yaş sonrası görülme sıklığı belirgin şekilde artar.
• Bu yaş grubunda omurlar, diskler ve eklemlerde doğal dejenerasyon gelişir.

Orta Yaş Dönemi (40–50 Yaş)

Bu yaş grubunda belde kanal daralması:

• Daha çok başlangıç veya hafif düzeyde olabilir.
• Bel fıtığı, omur kayması veya erken kireçlenme ile birlikte görülebilir.
• Uzun süre ağır iş yapanlarda veya fazla kilo taşıyanlarda daha erken ortaya çıkabilir.

Daha Genç Yaşlarda Görülür mü?

Evet, ancak daha nadirdir. Genç yaşlarda belde kanal daralması genellikle doğuştan veya ikincil nedenlere bağlıdır:

• Doğuştan dar omurga kanalı
• Travmalar ve kazalar
• İleri derecede bel fıtığı
• Omurga yapısal bozuklukları
• İltihaplı romatizmal hastalıklar

Yaşa Göre Görülme Özeti

• 20–30 yaş: Çok nadir, genellikle doğuştan nedenler
• 30–40 yaş: Travma veya disk problemlerine bağlı
• 40–50 yaş: Erken dejeneratif değişiklikler başlayabilir
• 50 yaş ve üzeri: En sık görülen dönem
• 60 yaş ve sonrası: Belirtiler daha belirgin ve ilerleyici olabilir

Yaş Tek Başına Belirleyici midir?

Hayır. Yaş önemli bir risk faktörü olsa da belde kanal daralmasının ortaya çıkmasında:

• Kilo
• Genetik yapı
• Mesleki yüklenme
• Duruş bozuklukları
• Geçirilmiş bel sorunları

gibi faktörler de belirleyici rol oynar.

Belde kanal daralması MR’da nasıl görünür?

Belde kanal daralması (spinal stenoz), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ile en net şekilde değerlendirilen omurga hastalıklarından biridir. MR, omurilik kanalını, sinir köklerini, diskleri ve yumuşak dokuları ayrıntılı biçimde gösterdiği için tanıda altın standart kabul edilir.

MR’da Belde Kanal Daralmasının Temel Görünümü

Normalde omurilik ve sinirlerin geçtiği kanal MR’da geniş ve açık bir boşluk şeklinde izlenir. Belde kanal daralmasında ise:

• Omurilik kanalının ön–arka veya yanlardan daraldığı görülür.
• Sinirlerin bulunduğu alanın sıkıştığı ve kalabalıklaştığı dikkat çeker.
• Sinir kökleri normal konumlarından itilmiş veya bası altında izlenebilir.

MR’da En Sık Görülen Bulgular

1) Disk Bombeleşmesi veya Bel Fıtığı

• Omurlar arasındaki disklerin kanal içine doğru taştığı görülür.
• Diskin sinir kanalına baskı yaptığı alan net şekilde seçilir.

2) Omurga Eklem Kireçlenmesi

• Faset eklemlerde büyüme ve kalınlaşma
• Kemik çıkıntılarının (osteofitlerin) kanala doğru uzanması

3) Bağ Dokusu Kalınlaşması

• Özellikle ligamentum flavum adlı bağ dokusunun kalınlaşarak kanalı daralttığı izlenir.
• Bu durum MR’da arka taraftan sinir kanalını sıkıştıran yapı olarak görülür.

4) Omur Kayması (Spondilolistezis)

• Bir omurun diğerine göre öne doğru kaydığı açıkça görülür.
• Kanalın şeklinin bozulduğu ve sinirlerin bası altında kaldığı izlenir.

Sinirler MR’da Nasıl Etkilenmiş Görünür?

Belde kanal daralmasında MR’da sinirlerle ilgili şu bulgular görülebilir:

• Sinir köklerinin sıkışmış veya itilmiş görünmesi
• Sinirlerin normal yuvarlak yapılarını kaybedip yassılaşması
• Sinir çevresindeki sıvı alanın (BOS) azalmış veya kaybolmuş olması

Hangi MR Kesitleri Daha Önemlidir?

• Sagittal kesitler: Kanalın boydan boya daralma derecesini gösterir.
• Aksiyel (enine) kesitler: Sinirlerin ne kadar sıkıştığını ve daralmanın şeklini en net gösteren görüntülerdir.

Daralmanın Derecesi MR’da Nasıl Anlaşılır?

MR raporlarında genellikle şu ifadeler yer alabilir:

• Hafif derecede spinal kanal daralması
• Orta derecede spinal stenoz
• İleri derecede spinal kanal daralması
• Sinir köklerine belirgin bası

Bu derecelendirme, şikâyetlerin şiddeti ve tedavi planı açısından önemlidir.

MR Bulguları ile Şikâyetler Her Zaman Uyumlu mudur?

Hayır. Bazı kişilerde MR’da belirgin daralma görülmesine rağmen şikâyetler hafif olabilir. Bazı hastalarda ise MR bulguları daha sınırlı olmasına rağmen yakınmalar daha fazla olabilir. Bu nedenle:

• MR bulguları
• Hastanın şikâyetleri
• Fizik muayene sonuçları

birlikte değerlendirilmelidir.

Belde kanal daralması nasıl teşhis edilir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) tanısı; hastanın şikâyetleri, ayrıntılı fizik muayene ve görüntüleme yöntemlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur. Tek başına bir test yeterli değildir; klinik bulgular ile tetkikler mutlaka birlikte yorumlanır.

1) Hasta Öyküsü (Şikâyetlerin Dinlenmesi)

Teşhisin ilk ve en önemli adımı hastanın anlattıklarıdır. Doktor özellikle şu noktaları sorgular:

• Yürürken veya ayakta dururken bacak ağrısı, uyuşma olup olmadığı
• Oturunca veya öne eğilince şikâyetlerin azalıp azalmadığı
• Yürüme mesafesinin kısalıp kısalmadığı
• Ağrının bele mi, kalça ve bacaklara mı yayıldığı
• Güç kaybı, denge sorunu veya düşme öyküsü

2) Fizik Muayene

Fizik muayenede sinir basısının etkileri araştırılır:

• Kas gücü değerlendirmesi: Bacak kaslarında güç kaybı var mı?
• Duyu muayenesi: Uyuşma, his kaybı olup olmadığı
• Refleksler: Diz ve ayak bileği refleksleri
• Yürüme testi: Yürüyüş şekli, sendeleme, ayak sürüme

3) Manyetik Rezonans (MR)

MR, belde kanal daralmasının tanısında en önemli ve temel görüntüleme yöntemidir.

• Omurilik kanalının daralıp daralmadığı net şekilde görülür
• Sinir köklerine bası olup olmadığı değerlendirilir
• Disk fıtığı, bağ kalınlaşması, kireçlenme gibi nedenler ayırt edilir

MR, daralmanın hafif–orta–ileri derecesini belirlemede yol göstericidir.

4) Röntgen

Direkt bel grafileri tek başına yeterli değildir ancak:

• Omur kayması (spondilolistezis)
• Omurga hizalanma bozuklukları
• İleri kireçlenme bulguları

hakkında ön bilgi sağlar.

5) Bilgisayarlı Tomografi (BT)

BT özellikle kemik yapıları ayrıntılı gösterir:

• Kemik çıkıntıları (osteofitler)
• Omurga kanalının kemik kaynaklı daralması

MR çekilemeyen hastalarda veya cerrahi planlama öncesinde tercih edilebilir.

6) Elektrofizyolojik Testler (Gerektiğinde)

Nadir durumlarda sinir etkilenimini ayırt etmek için:

• EMG (elektromiyografi)

istenebilir. Bu test, sinir hasarının derecesi hakkında bilgi verir.

MR Bulguları ile Şikâyetler Birlikte Değerlendirilir

MR’da kanal daralması görülmesi tek başına tanı koydurucu değildir. Çünkü:

• Bazı kişilerde MR’da daralma olmasına rağmen belirti olmayabilir
• Bazı hastalarda ise MR bulguları hafif olsa bile şikâyetler fazla olabilir

Bu nedenle tanı; şikâyet + muayene + MR üçlüsü ile konur.

Hangi Bölümlere Başvurulur?

• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
• Beyin ve Sinir Cerrahisi
• Ortopedi ve Travmatoloji
• Gerekirse Nöroloji

Belde kanal daralması nasıl tedavi edilir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) tedavisi; daralmanın derecesine, hastanın şikâyetlerinin şiddetine, yürüme kapasitesine ve sinir etkileniminin olup olmamasına göre planlanır. Tedavide amaç; ağrıyı azaltmak, yürüme yeteneğini artırmak ve sinir hasarını önlemektir. Her hastada tedavi şekli aynı değildir.

1) Ameliyatsız (Konservatif) Tedavi Yöntemleri

Hastaların önemli bir kısmında ilk tercih ameliyatsız tedavilerdir. Özellikle hafif ve orta dereceli vakalarda bu yöntemlerle şikâyetler kontrol altına alınabilir.

İlaç Tedavisi

• Ağrı kesiciler
• Kas gevşeticiler
• Sinir ağrısına yönelik destekleyici ilaçlar

İlaçlar, ağrıyı azaltmaya yöneliktir; daralmayı ortadan kaldırmaz.

Fizik Tedavi ve Egzersiz

• Bel ve karın kaslarını güçlendiren egzersizler
• Esneme ve duruş (postür) eğitimi
• Omurgayı zorlamayan kontrollü hareketler

Düzenli fizik tedavi, yürüme mesafesini artırabilir ve ağrıyı azaltabilir.

Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

• Fazla kilonun verilmesi
• Uzun süre ayakta kalmaktan kaçınma
• Ağır yük kaldırmama
• Günlük aktivitelerde mola vererek hareket etme

Enjeksiyon Tedavileri

• Epidural enjeksiyonlar
• Sinir kökü çevresine yapılan enjeksiyonlar

Bu yöntemler bazı hastalarda ağrıyı geçici veya orta vadede azaltabilir.

2) Ameliyat (Cerrahi) Tedavisi

Aşağıdaki durumlarda cerrahi tedavi gündeme gelebilir:

• Ameliyatsız tedavilere rağmen şiddetli ve geçmeyen ağrı
• Yürüme mesafesinin ciddi şekilde kısalması
• Bacaklarda ilerleyici güç kaybı
• İdrar veya dışkı kontrolü ile ilgili sorunlar

Cerrahinin Amacı

• Sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak
• Omurilik kanalını genişletmek
• Hastanın günlük yaşamını rahatlatmak

Uygulanan Cerrahi Yöntemler

• Dekompresyon ameliyatları: Kanalı daraltan kemik ve yumuşak dokuların temizlenmesi
• Stabilizasyon (vida–platin): Gerekli durumlarda omurganın sabitlenmesi

Hangi yöntemin uygulanacağı, MR bulguları ve hastanın genel durumu dikkate alınarak belirlenir.

3) Tedavi Seçimi Neye Göre Yapılır?

• Daralmanın derecesi (hafif–orta–ileri)
• Şikâyetlerin günlük yaşamı ne kadar etkilediği
• Sinir hasarı bulgularının olup olmaması
• Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu

Her Belde Kanal Daralması Ameliyat Gerektirir mi?

Hayır. Belde kanal daralması olan her hastanın ameliyat olması gerekmez. Pek çok hasta ameliyatsız yöntemlerle uzun süre rahat edebilir. Cerrahi, genellikle son seçenek olarak değerlendirilir.

Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?

Aşağıdaki belirtiler varsa vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:

• İdrar veya dışkı tutamama
• Kasık ve genital bölgede uyuşma
• Bacaklarda ani ve hızlı güç kaybı
• Yürümenin aniden çok zorlaşması

Belde kanal daralmasında ameliyat şart mı?

Hayır, belde kanal daralması (spinal stenoz) olan her hastada ameliyat şart değildir. Hastaların önemli bir kısmı ameliyatsız (konservatif) tedavilerle uzun süre rahat edebilir. Ameliyat kararı; şikâyetlerin şiddeti, sinir etkileniminin derecesi ve günlük yaşamın ne kadar etkilendiğine göre verilir.

Ameliyat Gerekmeden İzlenebilecek Durumlar

Aşağıdaki özellikler varsa genellikle önce ameliyatsız yöntemler tercih edilir:

• Ağrı ve uyuşma hafif–orta düzeyde ise
• Yürüme mesafesi kabul edilebilir düzeyde ise
• Bacaklarda belirgin ve ilerleyici güç kaybı yoksa
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun bulunmuyorsa

Bu hastalarda; ilaç tedavisi, fizik tedavi, egzersiz, kilo kontrolü ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle şikâyetler kontrol altına alınabilir.

Ameliyat Ne Zaman Gündeme Gelir?

Aşağıdaki durumlarda cerrahi tedavi daha güçlü bir seçenek hâline gelir:

• Ameliyatsız tedavilere rağmen geçmeyen veya artan ağrı
• Yürüme mesafesinin belirgin şekilde kısalması
• Bacaklarda ilerleyici güç kaybı veya ayak sürüme
• Günlük yaşam aktivitelerinin ciddi şekilde kısıtlanması

Acil Ameliyat Gerektirebilecek Nadir Durumlar

Nadir de olsa aşağıdaki belirtiler varsa acil değerlendirme gerekir ve ameliyat geciktirilmemelidir:

• İdrar veya dışkı tutamama
• İdrar yapamama
• Kasık ve genital bölgede uyuşma (eyer bölgesi hissizliği)
• Bacaklarda ani ve hızlı gelişen güç kaybı

Bu tablo, ciddi sinir basısını düşündürür.

Ameliyatın Amacı Nedir?

• Sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak
• Yürüme kapasitesini artırmak
• Ağrıyı ve uyuşmayı azaltmak
• Kalıcı sinir hasarı riskini düşürmek

Ameliyat Olmamak Riskli midir?

Şikâyetleri hafif olan ve düzenli takip edilen hastalarda ameliyat olmamak genellikle riskli değildir. Ancak ilerleyici belirtiler varken tedaviyi ertelemek, sinir hasarının kalıcı hâle gelmesine yol açabilir.

Belde kanal daralması ameliyatsız geçer mi?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) çoğu hastada ameliyatsız yöntemlerle kontrol altına alınabilir; ancak tamamen “yok olması” her zaman mümkün değildir. Ameliyatsız tedavilerin amacı, şikâyetleri azaltmak, yürüme kapasitesini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.

Ameliyatsız Tedavi ile Neler Mümkün?

• Ağrı ve uyuşmanın belirgin şekilde azalması
• Yürüme mesafesinin uzaması
• Günlük aktivitelerin daha rahat yapılması
• Hastalığın ilerleme hızının yavaşlatılması

Not: Ameliyatsız tedaviler, daralmayı anatomik olarak ortadan kaldırmaz; etkisi belirtiler üzerindedir.

Hangi Hastalarda Ameliyatsız Tedavi Yeterli Olabilir?

• Hafif–orta derecede kanal daralması olanlar
• Bacaklarda belirgin ve ilerleyici güç kaybı olmayanlar
• Yürüme mesafesi tamamen kaybolmamış hastalar
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun bulunmayanlar

Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri

İlaç Tedavisi

• Ağrı kesici ve destekleyici ilaçlar
• Kas gevşeticiler
• Sinir ağrısına yönelik tedaviler

Fizik Tedavi ve Egzersiz

• Bel ve karın kaslarını güçlendirme
• Esneme ve postür (duruş) egzersizleri
• Omurgayı zorlamayan kontrollü hareketler

Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

• Kilo kontrolü
• Uzun süre ayakta kalmaktan kaçınma
• Ağır yük kaldırmama
• Günlük aktivitelerde mola verme

Enjeksiyon Tedavileri

• Epidural enjeksiyonlar
• Sinir kökü çevresine uygulanan enjeksiyonlar

Bu yöntemler bazı hastalarda geçici veya orta vadeli rahatlama sağlayabilir.

Ne Zaman Ameliyatsız Tedavi Yetersiz Kalır?

Aşağıdaki durumlarda ameliyatsız tedaviler yeterli olmayabilir:

• Şiddetli ve geçmeyen ağrı
• Yürüme mesafesinin çok kısa sürede belirgin şekilde azalması
• Bacaklarda ilerleyici güç kaybı
• İdrar veya dışkı kontrolünde sorun

Ameliyatsız Takip Riskli midir?

Düzenli hekim kontrolü altında yapılan ameliyatsız takip çoğu hastada güvenlidir. Ancak ilerleyici belirtiler varsa tedaviyi ertelemek kalıcı sinir hasarı riskini artırabilir.

Belde kanal daralmasına fizik tedavi iyi gelir mi?

Evet, belde kanal daralmasında (spinal stenoz) fizik tedavi çoğu hastada fayda sağlar. Özellikle hafif ve orta dereceli vakalarda fizik tedavi; ağrının azalmasına, yürüme mesafesinin uzamasına ve günlük yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olabilir. Ancak fizik tedavi, daralmayı tamamen ortadan kaldırmaz; belirtileri kontrol etmeyi amaçlar.

Fizik Tedavi Neden Fayda Sağlar?

Fizik tedavi ile:

• Bel ve karın kasları güçlenir
• Omurgaya binen yük azalır
• Duruş (postür) düzelir
• Sinirler üzerindeki baskı dolaylı olarak azalır

Bu etkiler, özellikle yürürken ortaya çıkan ağrı ve uyuşmanın azalmasına katkı sağlar.

Hangi Hastalarda Daha Etkilidir?

• Hafif–orta derecede belde kanal daralması olanlarda
• Yürüme mesafesi tamamen kaybolmamış hastalarda
• Bacaklarda ilerleyici ve belirgin güç kaybı olmayanlarda
• İdrar veya dışkı kontrol sorunu bulunmayanlarda

Fizik Tedavide Uygulanan Yöntemler

Egzersiz Programları

• Bel ve karın (core) kaslarını güçlendirici egzersizler
• Esneme ve germe hareketleri
• Öne eğilme (fleksiyon) temelli rahatlatıcı egzersizler

Manuel Terapi ve Destekleyici Uygulamalar

• Yumuşak doku gevşetme teknikleri
• Masaj uygulamaları
• Sıcak uygulamalar

Yürüme ve Denge Eğitimi

• Doğru yürüme tekniklerinin öğretilmesi
• Dengeyi artırmaya yönelik çalışmalar
• Günlük aktivitelerde doğru hareket alışkanlıkları

Fizik Tedavi ile Neler Beklenmemelidir?

• Omurilik kanalının anatomik olarak genişlemesi
• Daralmanın tamamen ortadan kalkması

Fizik tedavinin amacı, şikâyetleri azaltmak ve ilerlemeyi yavaşlatmaktır.

Fizik Tedavi Ne Zaman Yetersiz Kalabilir?

Aşağıdaki durumlarda fizik tedavi tek başına yeterli olmayabilir:

• Şiddetli ve istirahatle geçmeyen ağrı
• Yürüme mesafesinin çok ciddi şekilde kısalması
• Bacaklarda ilerleyici güç kaybı
• İdrar veya dışkı kontrolünde bozulma

Fizik Tedavi Güvenli midir?

Uygun şekilde planlandığında ve uzman eşliğinde yapıldığında fizik tedavi genellikle güvenlidir. Ancak egzersizlerin mutlaka hastaya özel planlanması gerekir; yanlış veya aşırı egzersizler şikâyetleri artırabilir.

Belde kanal daralmasında hangi egzersizler yapılır?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) olan kişilerde egzersizlerin amacı; omurgayı zorlamadan ağrıyı azaltmak, yürüme kapasitesini artırmak ve bel çevresi kaslarını güçlendirmektir. Egzersizler genellikle öne eğilme (fleksiyon) temelli ve kontrollü hareketlerden seçilir.

Egzersiz Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ağrı sınırı zorlanmamalıdır.
• Ani, sert ve geriye doğru bel bükme hareketlerinden kaçınılmalıdır.
• Egzersizler yavaş ve kontrollü yapılmalıdır.
• Ağrı artarsa egzersiz durdurulmalıdır.

1) Dizleri Göğse Çekme Egzersizi

Bu egzersiz bel kanalını göreceli olarak rahatlatır.

• Sırtüstü yatın.
• Bir dizinizi göğsünüze doğru çekin, 10–15 saniye tutun.
• Diğer dizle tekrarlayın.
• Sonra iki dizi birlikte göğse çekin.

2) Pelvik Tilt (Bel Düzleştirme) Egzersizi

• Sırtüstü yatın, dizler bükülü olsun.
• Belinizi yere doğru bastırın.
• 5–10 saniye tutup gevşeyin.
• 10–15 tekrar yapılabilir.

3) Öne Eğilme (Fleksiyon) Egzersizi

• Sandalyede oturun.
• Yavaşça öne doğru eğilin.
• Kollarınızı dizlere doğru uzatın.
• 10–20 saniye bekleyip doğrulun.

4) Kedi–Deve Egzersizi

Omurga hareketliliğini artırmaya yardımcı olur.

• Dört ayak pozisyonuna geçin.
• Sırtınızı yukarı doğru kamburlaştırın (kedi).
• Sonra hafifçe gevşeyin (aşırı çukurlaştırmadan).
• 10 tekrar yapın.

5) Hamstring (Arka Bacak) Germe Egzersizi

• Sırtüstü yatın.
• Bir bacağınızı düz şekilde yukarı kaldırın.
• Bacağın arkasında gerilme hissedene kadar tutun.
• 10–20 saniye bekleyin.

6) Karın Kaslarını Güçlendirme (Core Egzersizleri)

• Sırtüstü yatın.
• Karın kaslarınızı hafifçe sıkın.
• Bel boşluğunu kontrol altında tutun.
• Nefesinizi tutmadan 10 saniye bekleyin.

7) Bisiklet Pozisyonu (Yatarak veya Sabit Bisiklet)

Belde kanal daralmasında yürümeden daha rahat tolere edilir.

• Sabit bisiklet
• Sırtüstü yatıp bacakları bisiklet çevirir gibi hareket ettirme

Kaçınılması Gereken Egzersizler

• Belin aşırı geriye doğru büküldüğü hareketler
• Ani dönme ve zıplama egzersizleri
• Ağır ağırlık kaldırma
• Koşu ve sert zemin sporları

Egzersizler Ne Kadar Süre Yapılmalı?

• Günde 1–2 kez
• Her egzersiz 10–15 tekrar
• Düzenli ve uzun vadeli uygulanmalıdır

Belde kanal daralması olanlar nasıl oturmalı?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) olan kişiler için doğru oturma şekli, ağrının azalması ve sinirler üzerindeki baskının hafiflemesi açısından çok önemlidir. Doğru oturma pozisyonu, bel omurgasını aşırı gerilmeden korur ve şikâyetlerin artmasını önleyebilir.

Doğru Oturma Pozisyonu Nasıl Olmalı?

• Bel hafif öne eğimli (fleksiyon pozisyonu) olmalıdır.
• Sırt tamamen dik ve geriye doğru çukurlaştırılmamalıdır.
• Omuzlar gevşek, boyun rahat pozisyonda olmalıdır.
• Kalçalar sandalyenin arkasına tam oturmalıdır.

Sandalyede Otururken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bel boşluğunu destekleyin: Belin arkasına küçük bir yastık veya rulo havlu koyabilirsiniz.
• Ayaklar yere tam basmalı: Ayaklar boşta kalmamalı, dizler kalçayla aynı seviyede veya biraz daha yukarıda olmalıdır.
• Diz–kalça açısı: Dizler kalçadan çok aşağıda kalmamalıdır.
• Uzun süre aynı pozisyonda kalmayın: 20–30 dakikada bir kısa mola verin.

Hangi Oturma Pozisyonları Daha Rahatlatıcıdır?

• Sandalyede hafif öne eğilerek oturmak
• Kolları dizlere veya masa kenarına dayayarak öne eğilmek
• Sırtı tamamen yaslamadan, bel destekli oturmak

Bu pozisyonlar, omurga kanalını göreceli olarak genişlettiği için sinirler üzerindeki baskıyı azaltabilir.

Kaçınılması Gereken Oturma Şekilleri

• Uzun süre dik ve geriye yaslanarak oturmak
• Belin aşırı çukurlaştığı pozisyonlar
• Yumuşak, çöken koltuklara gömülerek oturmak
• Bacak bacak üstüne atarak uzun süre oturmak

Araba Kullanırken Nasıl Oturulmalı?

• Koltuk sırtı çok dik veya çok yatık olmamalıdır.
• Bel desteği mutlaka kullanılmalıdır.
• Koltuk direksiyona çok uzak olmamalı, hafif öne eğimli duruş sağlanmalıdır.
• Uzun yolculuklarda sık mola verilmelidir.

Otururken Küçük Ama Etkili Öneriler

• Oturmadan önce belinizi hafifçe öne doğru eğip sonra sandalyeye yerleşin.
• Sandalyeden kalkarken ani doğrulmalardan kaçının.
• Bilgisayar ekranı göz hizasında olmalı, öne eğilerek bakılmamalıdır.

Belde kanal daralması olanlar yürüyüş yapabilir mi?

Evet, belde kanal daralması (spinal stenoz) olan kişiler yürüyüş yapabilir; ancak yürüyüşün şekli, süresi ve temposu çok önemlidir. Uygun şekilde yapıldığında yürüyüş; dolaşımı artırır, kasları güçlendirir ve genel hareket kabiliyetini destekler. Yanlış ve aşırı yürüyüş ise şikâyetleri artırabilir.

Yürüyüş Ne Zaman Faydalıdır?

• Hafif–orta derecede kanal daralması olanlarda
• Yürüme mesafesi tamamen kaybolmamış kişilerde
• Bacaklarda ilerleyici güç kaybı yoksa
• İdrar veya dışkı kontrol sorunu bulunmuyorsa

Nasıl Yürüyüş Yapılmalı?

• Kısa mesafelerle başlayın: 5–10 dakika ile başlayıp tolere edildikçe artırın.
• Sık mola verin: Ağrı başlamadan önce durup dinlenin.
• Hafif öne eğimli yürüyün: Tam dik ve geriye yaslı yürüyüşten kaçının.
• Düz ve yumuşak zemin seçin: Sert ve engebeli zeminler şikâyeti artırabilir.
• Rahat ayakkabı kullanın: Şok emici taban tercih edin.

Neden Öne Eğilerek Yürümek Daha Rahattır?

Öne eğilme (fleksiyon) pozisyonu, omurga kanalını göreceli olarak genişletir ve sinirler üzerindeki baskıyı azaltır. Bu nedenle birçok hasta:

• Market arabasına yaslanarak yürürken
• Hafif öne eğik pozisyonda

daha rahat yürüyebildiğini ifade eder.

Yürüyüş Yerine Alternatifler

Yürüyüş zor geliyorsa veya ağrı erken başlıyorsa şu alternatifler daha iyi tolere edilebilir:

• Sabit bisiklet: Öne eğimli pozisyon nedeniyle daha rahat olabilir.
• Havuz yürüyüşü: Su, bel omurgasına binen yükü azaltır.
• Kısa ve sık yürüyüşler: Uzun tek seferlik yürüyüşler yerine.

Hangi Durumlarda Yürüyüş Sınırlandırılmalı?

• Yürürken bacaklarda hızla artan ağrı ve uyuşma
• Bacaklarda belirgin güçsüzlük
• Yürüme sırasında denge kaybı veya düşme
• Yürüyüş sonrası uzun süre geçmeyen ağrı

Yürüyüş Tamamen Yasak mı?

Hayır. Ancak amaç, “ne kadar çok yürürsem o kadar iyi” değil; doğru ve kontrollü yürüyüştür. Zorlayıcı yürüyüşler yerine, düzenli ve tolere edilebilir yürüyüşler tercih edilmelidir.

Belde kanal daralması ile bel fıtığı aynı şey midir?

Hayır, belde kanal daralması (spinal stenoz) ile bel fıtığı aynı hastalık değildir. Ancak her ikisi de bel bölgesinde sinirlere baskı yapabildiği için benzer belirtiler oluşturabilir ve bu nedenle sıkça karıştırılır.

Belde Kanal Daralması Nedir?

Belde kanal daralması, omurilik ve sinirlerin geçtiği kanalın kemik, disk, eklem ve bağ dokularının kalınlaşması gibi nedenlerle genel olarak daralması durumudur.

• Genellikle yaşa bağlı yıpranma ve kireçlenme sonucu gelişir.
• Daralma çoğu zaman birden fazla seviyede görülür.
• En tipik şikâyet: yürümekle artan, oturmakla azalan bacak ağrısı ve uyuşma.

Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı, omurlar arasındaki diskin yırtılarak veya taşarak sinir köküne baskı yapmasıdır.

• Daha sık genç ve orta yaş grubunda görülür.
• Çoğunlukla tek bir seviyede oluşur.
• Ağrı genellikle ani başlar ve tek bacağa daha keskin şekilde yayılır.

Temel Farklar

İkisi Birlikte Görülebilir mi?

Evet. Özellikle ileri yaşlarda bir kişide hem:

• Belde kanal daralması
• Hem de bel fıtığı

aynı anda bulunabilir. Bu durum şikâyetlerin daha karmaşık olmasına neden olabilir.

Teşhis Nasıl Ayırt Edilir?

• Hastanın şikâyetlerinin ayrıntılı değerlendirilmesi
• Fizik ve nörolojik muayene
• MR (Manyetik Rezonans) görüntüleme

ile iki durum net olarak ayırt edilir.

Belde kanal daralması kalıcı mıdır?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) çoğu vakada kalıcı bir yapısal durumdur. Bunun nedeni, hastalığın genellikle yaşa bağlı kireçlenme, disk yıpranması ve bağ dokusu kalınlaşması gibi geri dönüşü olmayan değişiklikler sonucu ortaya çıkmasıdır. Ancak bu, hastanın ömür boyu aynı şikâyetleri yaşayacağı anlamına gelmez.

Kalıcı Olan Nedir?

• Omurga kanalındaki daralma yapısal olarak kalıcıdır.
• Kemik çıkıntıları, eklem kireçlenmesi ve bağ kalınlaşması kendiliğinden yok olmaz.
• MR görüntülerinde görülen dar kanal çoğu zaman tamamen düzelmez.

Kalıcı Olmayan (Değişebilen) Nedir?

Belde kanal daralmasında kalıcı olmayan asıl unsur şikâyetlerdir:

• Ağrı
• Uyuşma
• Yürüme zorluğu
• Günlük yaşamı etkileyen yakınmalar

Bu belirtiler uygun tedavi ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle uzun süre kontrol altına alınabilir.

Hangi Durumlarda Şikâyetler Uzun Süre Azalabilir?

• Hafif–orta derecede kanal daralması varsa
• Düzenli fizik tedavi ve egzersiz yapılırsa
• Kilo kontrolü sağlanırsa
• Bel ergonomisine dikkat edilirse
• Düzenli hekim takibi yapılırsa

Ameliyat Kalıcılığı Ortadan Kaldırır mı?

Cerrahi tedavi, daralmaya neden olan yapıları temizleyerek:

• Sinirler üzerindeki baskıyı azaltır
• Şikâyetleri büyük oranda rahatlatır

Ancak ameliyat sonrası bile omurga yaşlanma sürecine devam eder. Bu nedenle ameliyat, hastalığın “tekrar etme ihtimalini” tamamen sıfırlamaz; fakat çoğu hastada uzun süreli rahatlama sağlar.

Kalıcı Sinir Hasarı Ne Zaman Gelişir?

Belde kanal daralması uzun süre tedavi edilmez ve sinirler sürekli baskı altında kalırsa:

• Bacaklarda kalıcı güç kaybı
• Kalıcı uyuşma
• Yürüme bozukluğu

gibi durumlar gelişebilir. Bu nedenle ilerleyici belirtiler göz ardı edilmemelidir.

Belde kanal daralması için hangi doktora gidilir?

Belde kanal daralması (spinal stenoz) şüphesi olan kişiler, belirtilerin şiddetine ve ihtiyaç duyulan tedaviye göre farklı branşlara başvurabilir. Tanı, tedavi ve takip sürecinde birden fazla uzmanlık alanı birlikte rol alabilir.

İlk Başvurulabilecek Doktorlar

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı

• Belde kanal daralması şüphesi olan hastaların en sık ilk başvurduğu branştır.
• Detaylı muayene yapar, MR gibi görüntülemeleri değerlendirir.
• Ameliyatsız tedavi (fizik tedavi, egzersiz, yaşam tarzı düzenlemesi) planlar.
• Uzun dönem takip ve rehabilitasyonu yürütür.

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji)

• Sinir basısının ileri düzeyde olduğu durumlarda başvurulur.
• MR’da ileri derecede kanal daralması varsa değerlendirme yapar.
• Ameliyat gerekip gerekmediğine karar verir.
• Cerrahi tedavi gerekiyorsa süreci planlar.

Ortopedi ve Travmatoloji

• Omurga kaynaklı yapısal sorunları değerlendirir.
• Omur kayması, kireçlenme ve omurga stabilitesi ile ilgilenir.
• Gerekli durumlarda cerrahi veya ameliyatsız tedavi seçeneklerini sunar.

Gerektiğinde Başvurulabilecek Diğer Branşlar

Nöroloji

• Sinir hasarının derecesini değerlendirmek için
• Uyuşma, his kaybı ve güçsüzlük gibi nörolojik bulguların ayırıcı tanısı için
• EMG gibi tetkiklerin planlanması amacıyla

Aile Hekimi (İlk Basamak)

• İlk değerlendirme ve yönlendirme yapabilir.
• Gerekli gördüğünde uygun uzmana sevk eder.

Hangi Durumda Hangi Doktora?

• Yeni başlayan bel ve bacak ağrıları: Fizik Tedavi
• Yürümeyi ciddi etkileyen şikâyetler: Fizik Tedavi veya Beyin ve Sinir Cerrahisi
• İleri sinir basısı ve güç kaybı: Beyin ve Sinir Cerrahisi
• Omur kayması veya ciddi kireçlenme: Ortopedi

Yasal Uyarı:

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Belde Kanal Daralması (Spinal Stenoz) hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.