Göz Tansiyonu (Glokom) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Göz tansiyonu olarak bilinen glokom, görme sinirine zarar veren sinsi ve ilerleyici bir göz hastalığıdır. Genellikle göz içi sıvı basıncının artmasıyla ortaya çıkar, ancak bazı türlerinde basınç normal seviyelerde de olabilir. Glokom, erken dönemde belirti vermediği için “sessiz görme hırsızı” olarak da tanımlanır. Belirtiler ortaya çıktığında ise çoğu zaman geri dönüşü olmayan görme kayıpları başlamıştır. Bu nedenle erken tanı, düzenli göz kontrolleri ve uygun tedavi büyük önem taşır.

Bu yazıda glokomun ne olduğu, nedenleri, tipik belirtileri, tanı yöntemleri ve güncel tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.

İÇİNDEKİLER

• Göz Tansiyonu (Glokom) Nedir?
• Göz Tansiyonu (Glokom) Türleri Nelerdir?
• Göz Tansiyonu (Glokom) Belirtileri Nelerdir?
• Göz Tansiyonu (Glokom) Neden Olur?
• Göz Tansiyonu Kaç Olmalı?
• Glokom Nasıl Teşhis Edilir?
• Glokom Tedavisi Nasıl Yapılır
• Glokom (Göz Tansiyonu) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Göz Tansiyonu (Glokom) Nedir?

Göz tansiyonu, tıbbi adıyla glokom, göz içinde biriken sıvının basıncının (intraoküler basınç) artması sonucu görme sinirinin (optik sinir) hasar görmesiyle ortaya çıkan ilerleyici ve ciddi bir göz hastalığıdır. Bu sinir, gözden beyne görüntü iletimi sağlayan temel yapıdır. Zarar gördüğünde, kalıcı görme kaybına hatta körlüğe neden olabilir.

🔍 Glokomun Temel Özelliği

Glokomun en tehlikeli yanı, çoğunlukla belirti vermeden ilerlemesidir. Göz içi basıncı arttıkça sinir hücreleri yavaş yavaş zarar görür. Bu süreç genellikle ağrısızdır ve kişi durumun farkına ancak ileri aşamada varır.

📌 Glokomun Farklı Türleri Vardır

• Açık açılı glokom: En sık görülen türdür. Yavaş ilerler ve belirti vermez.
• Kapalı açılı glokom: Ani başlayan, ağrılı ve acil müdahale gerektiren türdür.
• Normal basınçlı glokom: Göz tansiyonu normal seviyede olsa da sinir hasarı oluşur.
• Konjenital glokom: Doğuştan gelen ve bebeklerde görülen nadir bir türdür.

⚠️ Neden Önemlidir?

Glokom, dünya genelinde geri dönüşü olmayan körlüğün başlıca nedenlerinden biridir. Erken teşhisle bu hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir veya durdurulabilir. Bu nedenle özellikle risk grubundaki bireylerin düzenli göz muayenesi yaptırması hayati önem taşır.

Göz Tansiyonu (Glokom) Türleri Nelerdir?

Glokom, tek tip bir hastalık değildir. Göz içi basıncının yükselmesi sonucu ortaya çıksa da farklı glokom türleri farklı belirtiler, riskler ve tedavi yaklaşımlarıyla kendini gösterir. İşte en yaygın glokom türleri:

🔹 1. Açık Açılı Glokom (Primer Açık Açılı Glokom)

• En sık görülen glokom türüdür.
• Göz içi basıncı zamanla yavaşça yükselir.
• Uzun süre belirti vermez, bu yüzden “sessiz hırsız” olarak adlandırılır.
• Görme kaybı genellikle geri döndürülemez.

🔹 2. Kapalı Açılı Glokom (Açı Kapanması Glokomu)

• Ani ve hızlı göz içi basınç artışıyla ortaya çıkar.
• Şiddetli göz ağrısı, baş ağrısı, bulanık görme, mide bulantısı gibi belirtiler görülür.
• Göz acil bir şekilde tedavi edilmezse ciddi ve kalıcı görme kaybı meydana gelebilir.

🔹 3. Normal Tansiyonlu Glokom

• Göz içi basıncı normal sınırlarda olmasına rağmen optik sinir hasarı görülür.
• Dolaşım bozuklukları, genetik faktörler ve sinir hassasiyeti etkili olabilir.

🔹 4. Sekonder (İkincil) Glokom

• Başka bir hastalık veya durum nedeniyle gelişir (örn. şeker hastalığı, göz travmaları, ilaç kullanımı).
• Altta yatan neden tedavi edilmeden glokom kontrol altına alınamaz.

🔹 5. Konjenital Glokom (Doğumsal Glokom)

• Yeni doğan bebeklerde veya küçük çocuklarda görülür.
• Gözde büyüme, ışığa karşı hassasiyet, sulanma ve gözde bulanıklık gibi belirtiler olabilir.
• Erken cerrahi müdahale gerekebilir.

Göz Tansiyonu (Glokom) Belirtileri Nelerdir?

Glokom (göz tansiyonu), çoğu zaman erken dönemde belirti vermez ve bu nedenle hastalık ilerleyene kadar fark edilmesi zor olabilir. Ancak türüne göre bazı uyarı işaretleri ortaya çıkabilir. İşte göz tansiyonunun en sık karşılaşılan belirtileri:

🔍 Yaygın Belirtiler

• Görme alanında daralma (tünel görüş): Özellikle yan (periferik) görme zamanla azalır.
• Bulanık görme ve netlik kaybı
• Gözde ağrı veya basınç hissi (özellikle kapalı açılı glokomda)
• Baş ağrısı ve göz çevresinde zonklama
• Işıkların etrafında hareli görme (haleler)
• Gece görüşünün bozulması

⚠️ Kapalı Açılı Glokoma Özgü Akut Belirtiler

Kapalı açılı glokom ani gelişen bir durumdur ve şu belirtilerle kendini gösterebilir:

• Şiddetli göz ve baş ağrısı
• Mide bulantısı, kusma
• Göz kızarıklığı
• Aniden gelişen görme kaybı

👁️ Belirti Göstermeyen Tip: Sessiz İlerleyiş

Açık açılı glokom genellikle sessizce ve yavaş ilerler. Kişi belirtileri fark ettiğinde görme sinirinde ciddi hasar oluşmuş olabilir. Bu yüzden düzenli göz kontrolleri kritik öneme sahiptir.

Göz Tansiyonu (Glokom) Neden Olur?

Glokomun temel nedeni, göz içi sıvısının (aköz hümör) normal dolaşımının bozulması sonucu göz içi basıncının (intraoküler basınç) yükselmesidir. Bu basınç artışı, görme sinirine (optik sinir) zarar vererek kalıcı görme kaybına yol açabilir. Ancak bazı durumlarda göz tansiyonu normal olsa bile sinir hasarı gelişebilir. İşte glokoma yol açan başlıca nedenler:

🔹 1. Göz İçi Sıvısının Drenaj Sorunları

• Göz içinde üretilen sıvı, gözün ön kısmındaki açıdan dışarı atılır.
• Drenaj kanallarının tıkanması veya bozulması göz içi basıncını artırır.

🔹 2. Genetik Yatkınlık

• Ailede glokom öyküsü olan bireylerde hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
• Genetik mutasyonlar göz içi yapıları etkileyebilir.

🔹 3. Yaş

• 40 yaş üstü bireylerde glokom gelişme riski artar.
• Yaşlanma ile birlikte göz içi drenaj sistemi yavaşlar.

🔹 4. Şeker Hastalığı (Diyabet)

• Diyabetik hastalarda sekonder glokom gelişebilir.

🔹 5. Göz Travmaları

• Darbe veya yaralanma sonrası drenaj kanalları hasar görebilir.
• Bu durum uzun vadede glokoma neden olabilir.

🔹 6. Uzun Süreli Kortizon Kullanımı

• Ağızdan alınan, damla veya krem şeklindeki kortikosteroid ilaçlar göz içi basıncını yükseltebilir.

🔹 7. Diğer Risk Faktörleri

• Yüksek miyopi (uzağı net görememe)
• Hipotiroidi
• Yüksek tansiyon
• Uzun süreli migren

Göz Tansiyonu Kaç Olmalı?

Göz içi basıncı (intraoküler basınç), sağlıklı bir bireyde genellikle 10 ile 21 mmHg (milimetre cıva) arasında olmalıdır. Bu aralık, göz içindeki sıvı üretimi ve drenajı arasındaki dengenin normal olduğunu gösterir.

🔹 Normal Göz Tansiyonu Değeri

• Alt sınır: 10 mmHg
• Üst sınır: 21 mmHg
• En ideal değerler: 12–18 mmHg arası

⚠️ Göz Tansiyonu Yüksekse Ne Olur?

Göz tansiyonu 21 mmHg’nin üzerine çıkarsa, bu durum “oküler hipertansiyon” olarak adlandırılır. Bu, glokom açısından risk taşıyan bir durumdur ve göz sinirinde hasar olmasa bile düzenli takip gerektirir.

📉 Göz Tansiyonu Düşükse Ne Anlama Gelir?

Göz içi basıncı 5 mmHg’nin altına düşerse, bu da “oküler hipotansiyon” olarak adlandırılır ve bazı durumlarda retina veya görme siniri üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

🧪 Göz Tansiyonu Nasıl Ölçülür?

• Tonometre adı verilen cihazlarla ölçülür.
• Göz doktorları tarafından kısa ve ağrısız bir işlemle yapılır.

Glokom Nasıl Teşhis Edilir?

Glokom (göz tansiyonu), erken evrede belirti vermediğinden düzenli göz kontrolleri ile teşhis edilmesi önemlidir. Glokom tanısı konulurken sadece göz içi basıncına değil, görme siniri durumu ve görme alanına da bakılır. Aşağıda glokom teşhisinde kullanılan başlıca test ve yöntemler sıralanmıştır:

🔬 1. Göz İçi Basıncı Ölçümü (Tonometri)

• Göz tansiyonunun (intraoküler basınç) ölçülmesini sağlar.
• Normal değer: 10–21 mmHg arasıdır.
• Yüksek değerler glokom açısından risk oluşturur.

👁️ 2. Göz Dibi Muayenesi (Oftalmoskopi)

• Göz doktoru, optik sinir başını inceler.
• Sinirde çökme, incelme veya hasar olup olmadığı değerlendirilir.

🌐 3. Görme Alanı Testi (Perimetri)

• Hastanın merkezi ve çevresel (periferik) görme yetisi ölçülür.
• Glokom genellikle çevresel görme kaybına yol açar.

📸 4. Optik Sinir Görüntüleme (OCT – Optik Koherens Tomografi)

• Görme sinirinin detaylı yapısı incelenir.
• Sinir lifi kalınlığı ve hasar düzeyi belirlenebilir.

💧 5. Açının Değerlendirilmesi (Gonyoskopi)

• Göz sıvısının dışarı aktığı açının açık mı, kapalı mı olduğu kontrol edilir.
• Açık açılı ve kapalı açılı glokom ayrımı için önemlidir.

Glokom Tedavisi Nasıl Yapılır

Glokomun (göz tansiyonu) tedavisindeki temel amaç, göz içi basıncını düşürmek ve görme sinirini koruyarak hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Glokom tedavisi, hastalığın türüne ve evresine göre değişiklik gösterir. Erken teşhis edilen glokom, doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir.

💧 1. İlaç Tedavisi (Göz Damlası)

• En yaygın kullanılan ilk tedavi yöntemidir.
• Göz içi sıvı üretimini azaltır veya sıvı drenajını artırır.
• Düzenli kullanıldığında göz içi basıncını kontrol altında tutabilir.
• Örnek damlalar: Prostaglandin analogları, beta blokerler, alfa agonistler, karbonik anhidraz inhibitörleri

💡 2. Lazer Tedavisi

• Trabeküloplasti: Açık açılı glokomda sıvı çıkışını artırmak için uygulanır.
• İridotomi: Kapalı açılı glokomda sıvı akışını sağlamak için iris üzerinde küçük bir açıklık oluşturulur.
• Lazer tedavisi genellikle ayakta tedavi şeklinde yapılır.

🔧 3. Cerrahi Müdahale

• İlaç ve lazer tedavisine yanıt vermeyen ileri glokom vakalarında uygulanır.
• Trabekülektomi: Göz içi basıncını düşürmek için yeni bir sıvı boşaltım yolu oluşturulur.
• Glokom drenaj implantları: Göz içine tüp yerleştirilerek sıvı akışı sağlanır.

📋 4. Yaşam Tarzı ve Takip

• Göz damlalarının düzenli kullanımı ve doktor kontrolleri çok önemlidir.
• Tansiyon, şeker ve kolesterol gibi kronik hastalıkların kontrol altında tutulması önerilir.
• Stresten uzak durmak, dengeli beslenmek ve düzenli uyumak göz sağlığı açısından destekleyici olabilir.

Glokom (Göz Tansiyonu) Hakkında Sık Sorulan Sorular

❓ Glokom körlüğe yol açar mı?

Evet. Tedavi edilmediği takdirde glokom zamanla görme sinirine kalıcı zarar vererek körlüğe neden olabilir. Ancak erken teşhis ve düzenli tedaviyle bu durum önlenebilir.

❓ Göz tansiyonu kaç olursa tehlikelidir?

Genel olarak 21 mmHg üzerindeki değerler riskli kabul edilir. Ancak bazı kişilerde normal basınçta da glokom gelişebilir (normal basınçlı glokom).

❓ Glokom kalıtsal mıdır?

Evet. Ailede glokom öyküsü olan bireylerde hastalık riski daha yüksektir. Bu nedenle genetik yatkınlığı olanların düzenli göz muayenesi yaptırması önerilir.

❓ Glokomun erken belirtileri var mı?

Açık açılı glokom genellikle belirti vermez. Görme kaybı fark edildiğinde hastalık ileri aşamadadır. Kapalı açılı glokomda ise ani göz ağrısı, bulanık görme ve mide bulantısı gibi belirtiler görülebilir.

❓ Glokom hastaları lens ya da gözlük kullanabilir mi?

Evet. Glokom, gözlük ya da lens kullanımını engellemez. Ancak göz damlaları kullanılıyorsa kontakt lens kullanımına dikkat edilmelidir.

❓ Glokom tedavisinde ilaçlar ömür boyu mu kullanılır?

Genellikle evet. Göz içi basıncını kontrol altında tutmak için ilaçların düzenli ve uzun süreli kullanımı gerekir. Tedavi kesilirse hastalık ilerleyebilir.

❓ Göz tansiyonu düşürücü besinler var mı?

Doğrudan tansiyonu düşüren besin yoktur, ancak sağlıklı beslenme, antioksidan yönünden zengin gıdalar, yeterli su tüketimi ve tuz kısıtlaması göz sağlığını olumlu etkileyebilir.

❓ Glokom ile katarakt aynı şey midir?

Hayır. Glokom göz içi basıncının görme sinirine zarar vermesiyle oluşurken, katarakt göz merceğinin saydamlığını yitirmesiyle oluşur. İki hastalık farklıdır ancak aynı kişide görülebilir.

Yasal Uyarı:

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Göz Tansiyonu (Glokom) hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.