Katarakt Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Katarakt, göz merceğinin saydamlığını yitirmesi sonucu oluşan ve görme kalitesini bozan yaygın bir göz hastalığıdır. Genellikle yaşlanma ile ortaya çıkmakla birlikte, travmalar, uzun süreli kortizon kullanımı, diyabet ve bazı genetik faktörler de katarakt oluşumuna neden olabilir. Katarakt, zamanla ilerleyerek görmeyi bulanıklaştırır ve günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

En sık rastlanan belirtiler arasında bulanık görme, gece görüşünde zorluk, ışığa karşı hassasiyet ve renklerde solukluk yer alır. İleri evrelerde tedavi edilmezse, ciddi görme kayıplarına yol açabilir. Ancak günümüzde modern cerrahi yöntemlerle katarakt başarıyla tedavi edilebilmektedir.

Bu yazıda kataraktın nedenleri, belirtileri, tanı süreci ve ameliyatla tedavi seçenekleri hakkında merak edilen tüm detaylara yer verdik. Eğer siz de görme kalitenizde azalma fark ediyorsanız, katarakt hakkında bilgi sahibi olmanızda fayda var.

İÇİNDEKİLER

• Katarakt hastalığı nedir, ne anlama gelir?
• Katarakta ne sebep olur?
• Katarakt çeşitleri nelerdir?
• Katarakt nasıl anlaşılır?
• Katarakt tanısı nasıl konur?
• Katarakt tedavi yöntemleri nelerdir?
• Katarakt cerrahisi nasıl uygulanır?
• Katarakt hakkında en çok merak edilenler

Katarakt hastalığı nedir, ne anlama gelir?

Katarakt, gözde bulunan doğal merceğin zamanla saydamlığını kaybederek bulanıklaşması durumudur. Bu bulanıklık, ışığın retinaya düzgün şekilde ulaşmasını engeller ve görme kalitesinde azalma yaşanmasına neden olur.

Katarakt Ne Zaman Oluşur?

• Genellikle ileri yaşlarda (60 yaş ve üzeri) görülür.
• Diyabet hastalarında daha erken gelişebilir.
• Uzun süreli kortizon kullanımı katarakta neden olabilir.
• Göz travmaları veya önceki göz ameliyatları da risk faktörüdür.
• Bazı genetik yatkınlıklar ve doğuştan gelen durumlar da etkilidir.

Kataraktın Temel Özellikleri

• Göz merceğinde <strongbulanıklık ve matlaşma oluşur.
• Kişi, cam buğulanmış gibi görmeye başlar.
• Görme giderek daha fazla etkilenir, özellikle gece görüşü bozulur.

Katarakta ne sebep olur?

Katarakta Ne Sebep Olur?

Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybederek bulanıklaşmasıdır. Bu durumun oluşmasında birçok faktör etkili olabilir. En yaygın neden yaşlanmadır; ancak bazı sağlık sorunları ve dış etkenler de katarakt riskini artırabilir.

Kataraktın Başlıca Nedenleri

1. Yaşlanma

• En sık görülen neden yaşa bağlı göz merceği bozulmalarıdır.
• 60 yaş üzeri bireylerde katarakt görülme sıklığı artar.

2. Diyabet (Şeker Hastalığı)

• Yüksek kan şekeri, göz merceğinin yapısını bozarak katarakt oluşumuna neden olabilir.
• Diyabet hastalarında daha erken yaşta görülebilir.

3. Uzun Süreli Kortizon Kullanımı

• Kortikosteroid grubu ilaçlar, özellikle uzun vadeli kullanımda katarakt gelişimini tetikleyebilir.

4. Genetik Yatkınlık

• Ailede katarakt öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir.
• Bazı bebeklerde doğuştan katarakt (konjenital katarakt) görülebilir.

5. Güneşe Aşırı Maruz Kalma

• Ultraviyole (UV) ışınları göz merceğine zarar vererek katarakta yol açabilir.
• Koruyucu güneş gözlüğü kullanımı önerilir.

6. Göz Travmaları

• Göze alınan darbeler veya önceki göz ameliyatları katarakt oluşumunu hızlandırabilir.

7. Sigara ve Alkol Kullanımı

• Her iki alışkanlık da göz merceğine zarar verebilir ve oksidatif stres oluşturarak katarakt gelişimine katkı sağlayabilir.

Katarakt çeşitleri nelerdir?

Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybetmesiyle oluşan bir hastalıktır. Ancak bu hastalık her bireyde aynı şekilde ortaya çıkmaz. Katarakt, mercekte oluştuğu bölgeye ve nedenine göre farklı türlere ayrılır. Bu sınıflandırma, tedavi sürecinin planlanmasında büyük önem taşır.

1. Nükleer Katarakt

• Göz merceğinin merkezinde (nükleus) oluşur.
• Genellikle yaşa bağlı olarak gelişir.
• İlk belirtiler arasında uzağı görmede azalma yer alır.

2. Kortikal Katarakt

• Merceğin dış kısmında (korteks) beyaz çizgiler şeklinde oluşur.
• Işık parlamaları ve gece görme zorlukları sık görülür.

3. Posterior Subkapsüler Katarakt

• Merceğin arka kısmında yer alır.
• Diyabet hastaları ve kortizon kullananlarda sık görülür.
• Yakın görme ve <strongışıklı ortamlarda görme bozulur.

4. Konjenital (Doğuştan) Katarakt

• Doğuştan ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkar.
• Genetik nedenler, hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar ya da metabolik hastalıklarla ilişkilidir.
• Erken teşhis, çocuğun görme gelişimi açısından hayati öneme sahiptir.

5. Travmatik Katarakt

• Göz yaralanmaları (darbe, kesici alet, kimyasal temas) sonrası oluşur.
• Her yaşta görülebilir.

6. İkincil (Sekonder) Katarakt

• Daha önceki göz ameliyatlarından sonra gelişebilir.
• Glokom, diyabet gibi hastalıklar veya bazı ilaçların kullanımıyla ilişkilidir.

Katarakt nasıl anlaşılır?

Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybetmesiyle gelişen bir göz hastalığıdır. Genellikle yavaş ilerlediği için başlangıçta fark edilmesi zor olabilir. Ancak zamanla çeşitli görme problemleriyle kendini belli eder.

Kataraktın Belirtileri Nelerdir?

1. Bulanık veya Puslu Görme

• Kişi, net görmekte zorlanır.
• Görüntüler buğulu veya sisli gibi algılanır.

2. Işığa Karşı Hassasiyet

• Güneş ışığı veya gece araba farları rahatsızlık verir.
• Parlama ve kamaşmalar artar.

3. Gece Görüşünde Bozulma

• Karanlıkta görme güçleşir.
• Gece ışıkları dağınık ve parlamalı görülür.

4. Renklerde Soluklaşma

• Renkler canlılığını kaybeder.
• Nesneler sarımsı veya gri tonda algılanabilir.

5. Gözlük Numarasının Sık Değişmesi

• Kısa sürelerde gözlük/lens numarası değişme ihtiyacı oluşur.

6. Tek Gözle Çift Görme

• Tek gözle bakıldığında bile çift görüntü algılanabilir.

7. Yakın Görmede Geçici Düzelme

• Nükleer katarakt türünde, kısa süreliğine yakın görme iyileşebilir.
• Bu duruma halk arasında “ikinci bahar” denir.

Katarakt tanısı nasıl konur?

Katarakt tanısı, hastanın şikayetleri doğrultusunda yapılan kapsamlı bir göz muayenesi ile konur. Göz merceğinde oluşan saydamlık kaybı, çeşitli test ve görüntüleme yöntemleriyle kolayca teşhis edilebilir.

Katarakt Tanısı İçin Uygulanan Yöntemler

1. Görme Keskinliği Testi

• Hastanın uzak ve yakın görme düzeyi ölçülür.
• Gözlükle bile düzelmeyen görme azalması, katarakt şüphesi oluşturur.

2. Biyomikroskopik Muayene (Slit Lamp)

• Göz doktoru, özel bir mikroskop yardımıyla göz merceğini inceler.
• Kataraktın tipi, yeri ve yoğunluğu bu yöntemle net olarak belirlenir.

3. Retina ve Göz Dibi Muayenesi

• İlerlemiş kataraktlarda göz dibi zor görülebilir.
• Gerekirse göz bebeği damla ile büyütülerek retina detaylı incelenir.

4. Tonometri (Göz Tansiyonu Ölçümü)

• Kataraktla birlikte glokom (göz tansiyonu) riski de araştırılır.

5. Ultrasonografi (Gerekirse)

• Katarakt çok ileri düzeydeyse ve göz dibi görülemiyorsa ultrason (B-scan) ile iç yapılar değerlendirilir.

Katarakt tedavi yöntemleri nelerdir?

Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybetmesiyle oluşan bir hastalıktır ve ilaçlarla ya da gözlükle tedavisi mümkün değildir. Kataraktın tek ve kalıcı tedavi yöntemi cerrahidir. Erken dönemde bazı geçici önlemler alınabilir, ancak ilerledikçe ameliyat kaçınılmaz hale gelir.

Erken Dönem Önlemleri

• Gözlük numarasının güncellenmesi ile geçici görme rahatlığı sağlanabilir.
• Işığa karşı hassasiyeti azaltmak için güneş gözlüğü kullanımı önerilir.
• Ev ve çalışma alanlarında aydınlatmanın güçlendirilmesi görmeyi kolaylaştırabilir.
• Bu yöntemler kalıcı tedavi sağlamaz, sadece semptomları hafifletir.

Katarakt Ameliyatı (Fakoemülsifikasyon Yöntemi)

• En yaygın kullanılan ve güvenli yöntemdir.
• Ultrasonik ses dalgaları ile bulanık mercek parçalanır ve alınır.
• Yerine yerleştirilir.
• Ameliyat genellikle 15-30 dakika sürer ve lokal anestezi ile yapılır.
• Aynı gün taburcu olunur; iyileşme süreci hızlıdır.

Lazer Destekli Katarakt Cerrahisi

• Gelişmiş teknoloji ile cerrahi hassaslaştırılır.
• Astigmat gibi kırma kusurlarının düzeltilmesinde daha etkili olabilir.

Katarakt cerrahisi nasıl uygulanır?

Katarakt cerrahisi, gözde bulanıklaşan doğal merceğin çıkarılarak yerine yapay bir göz içi merceğin (IOL) yerleştirilmesi işlemidir. Günümüzde en yaygın kullanılan ve güvenli yöntem fakoemülsifikasyon tekniğidir. İşlem genellikle kısa sürede, ağrısız ve başarı oranı yüksek şekilde gerçekleştirilir.

Katarakt Cerrahisinin Aşamaları

1. Hazırlık ve Anestezi

• Öncelikle detaylı göz muayenesi yapılır.
• Göz bebeği genişletici damlalar uygulanır.
• Cerrahi işlem lokal anestezi (göz damlası veya enjeksiyon) ile gerçekleştirilir.
• Hasta uyanıktır ancak ağrı hissetmez.

2. Fakoemülsifikasyon Yöntemi

• Gözde 2-3 mm’lik küçük bir kesi açılır.
• Ultrason dalgalarıyla bulanıklaşmış mercek parçalanarak dışarı alınır.

3. Yapay Mercek (IOL) Yerleştirilmesi

• Boşalan mercek yuvasına, katlanabilir özellikte yapay göz içi mercek yerleştirilir.
• Bu mercek ömür boyu gözde kalır ve görmeyi netleştirir.

4. Kesi Kapatma

• Açılan küçük kesi kendiliğinden kapanır, genellikle dikiş gerekmez.
• Ameliyat sonrası göz kapatılır ve hasta aynı gün taburcu edilir.

Cerrahi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Doktorun önerdiği göz damlaları düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Göze su, sabun, toz vb. kaçırılmamalıdır.
• Genellikle ilk birkaç gün içinde görme belirgin şekilde düzelir.

Katarakt hakkında en çok merak edilenler

Katarakt, özellikle ileri yaşlarda yaygın olarak görülen bir göz hastalığıdır. Merceğin saydamlığını kaybetmesiyle ortaya çıkan bu rahatsızlıkla ilgili toplumda sıkça sorulan birçok soru bulunmaktadır. İşte katarakt hakkında en çok merak edilenler ve yanıtları:

❓ Katarakt sadece yaşlılarda mı görülür?

Hayır. Katarakt genellikle yaşlanma sürecine bağlı gelişse de; diyabet, travma, doğumsal nedenler ve uzun süreli kortizon kullanımı gibi etkenlerle gençlerde hatta çocuklarda bile görülebilir.

❓ Katarakt gözlükle tedavi edilir mi?

Hayır. Gözlükler sadece geçici görme rahatlığı sağlayabilir. Ancak kataraktın kalıcı tedavisi yalnızca cerrahidir.

❓ Katarakt kendiliğinden geçer mi?

Hayır. Katarakt ilerleyici bir hastalıktır. Müdahale edilmediği sürece zamanla daha da kötüleşir ve ciddi görme kaybına yol açabilir.

❓ Ameliyat ne zaman gerekir?

Katarakt, bireyin günlük yaşamını zorlamaya başladığında (okuma, araç kullanma, yüz tanıma vb.) cerrahi planlanır. Acil değildir, karar kişisel ihtiyaçlara göre verilir.

❓ Katarakt ameliyatı riskli midir?

Modern cerrahi yöntemlerle yapılan katarakt ameliyatı çok güvenli ve başarı oranı oldukça yüksektir. Nadir de olsa her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı komplikasyon riski bulunur.

❓ Ameliyat sonrası tekrar katarakt oluşur mu?

Gerçek katarakt bir kez alınır ve yeniden oluşmaz. Ancak nadiren göz merceği arkasındaki zar kalınlaşabilir. Bu duruma ikincil katarakt denir ve lazerle kolayca tedavi edilir.

Yasal Uyarı:

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Katarakt hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.