Göz Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Göz kanseri, gözün farklı dokularında (retina, koroid, konjonktiva vb.) bulunan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkan nadir fakat ciddi bir hastalıktır. En sık görülen türleri arasında uveal melanom, retinoblastom (özellikle çocuklarda) ve konjonktiva kanseri yer alır. Hastalık, görme kaybına kadar ilerleyebileceği gibi erken teşhis edildiğinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.

Göz kanserinin belirtileri genellikle görmede bulanıklık, ışık çakmaları, gözde siyah noktalar, iris veya göz renginde değişiklik ve gözde kitle hissi şeklinde ortaya çıkar. Ancak bazı vakalarda hastalık uzun süre belirti vermeyebilir.

Tedavi yöntemleri, tümörün tipine, büyüklüğüne ve yayılım durumuna göre değişiklik gösterir. Cerrahi tedavi, lazer, kriyoterapi, radyoterapi ve kemoterapi en sık uygulanan yöntemler arasındadır. Erken evrede fark edilen göz kanserlerinde hem görme korunabilir hem de yaşam süresi uzatılabilir.

İÇİNDEKİLER

• Göz kanseri nedir?
• Göz kanserinin belirtileri nelerdir?
• Göz kanseri neden olur?
• Göz kanseri kimlerde görülür?
• Göz kanseri çocuklarda görülür mü?
• Göz kanseri nasıl teşhis edilir?
• Göz kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?
• Göz kanseri körlüğe yol açar mı?
• Göz kanseri ölümcül müdür?
• Göz kanseri genetik midir?
• Göz kanseri metastaz yapar mı?
• Göz kanseri tekrarlar mı (nüks riski)?
• Göz kanserinden korunmak mümkün mü?
• Göz kanseri için hangi doktora gidilir?
• Göz kanseri olan hastaların yaşam süresi ne kadardır?
• Göz kanseri ile Sıkça Sorulan Sorular

Göz kanseri nedir?

Göz kanseri, gözün farklı yapılarında bulunan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan nadir ama ciddi bir kanser türüdür. En sık görülen tipleri arasında yetişkinlerde uveal melanom, çocuklarda ise retinoblastom bulunur. Ayrıca konjonktiva, göz kapağı ve orbita dokularında da kanser gelişebilir.

Hastalık başlangıçta belirti vermeyebilir ve rutin göz muayeneleri sırasında fark edilebilir. İlerleyen evrelerde görme bozuklukları, ışık çakmaları, gözde renk değişiklikleri veya kitlesel oluşumlarla kendini gösterebilir. Erken teşhis edildiğinde tedavi başarı oranı yükselir ve görme kaybı önlenebilir.

Göz kanserinin belirtileri nelerdir?

Göz kanseri, erken evrede genellikle belirti vermeyebilir ve göz muayeneleri sırasında tesadüfen fark edilebilir. İlerleyen evrelerde ise farklı görsel ve fiziksel bulgular ortaya çıkabilir. Dikkat edilmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır:

• Görme bozuklukları: Ani veya yavaş gelişen bulanık görme, görme kaybı ya da çift görme.
• Işık çakmaları ve lekeler: Görüş alanında ışık parlamaları, siyah noktalar veya hareketli cisimler (floaters) görülmesi.
• Gözde renk değişikliği: İris renginde değişiklik ya da gözün beyaz kısmında anormal lekeler.
• Göz bebeğinde parlama: Özellikle çocuklarda retinoblastomda, fotoğraf çekildiğinde göz bebeğinde kırmızı yerine beyaz yansıma görülmesi.
• Gözde şişlik veya kitle: Göz kapağında ya da göz çevresinde anormal şişlikler.
• Görme alanı kayıpları: Özellikle kenar (periferik) görmede azalma.
• Gözde ağrı veya basınç hissi: Daha ileri vakalarda ortaya çıkabilir.

Göz kanseri neden olur?

Göz kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bazı risk etkenleri hastalığın gelişiminde rol oynamaktadır. Göz kanseri farklı dokulardan kaynaklanabileceği için (uvea, retina, konjonktiva, göz kapağı) risk faktörleri de değişiklik gösterebilir.

• Genetik faktörler: Retinoblastom gibi bazı göz kanseri türleri doğuştan genetik mutasyonlarla ilişkilidir.
• Aile öyküsü: Ailesinde göz kanseri olan kişilerde risk daha yüksektir.
• Aşırı güneş ışığı (UV) maruziyeti: Özellikle uveal melanom gibi kanser türlerinde güneş ışınlarının etkisi vardır.
• Açık ten ve açık göz rengi: Açık renk gözlü, açık tenli kişilerde göz melanomu daha sık görülür.
• Bağışıklık sistemi zayıflığı: HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar ve uzun süreli immün baskılayıcı ilaç kullanımı riski artırır.
• Zararlı kimyasallara maruziyet: Bazı endüstriyel kimyasallar göz kanseri riskini yükseltebilir.
• Diğer göz hastalıkları: Kronik göz iltihapları ve bazı kalıtsal retina hastalıkları göz kanseri gelişimine zemin hazırlayabilir.

Göz kanseri kimlerde görülür?

Göz kanseri, her yaş grubunda görülebilmekle birlikte, bazı kişilerde daha yüksek risk taşır. Kanserin türüne bağlı olarak görüldüğü yaş ve risk grupları değişiklik gösterebilir.

• Çocuklar: Retinoblastom, özellikle 5 yaş altındaki çocuklarda en sık görülen göz kanseri tipidir.
• Yetişkinler: Uveal melanom ve konjonktiva kanseri en çok 50 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde ortaya çıkar.
• Açık tenli ve açık renk gözlü kişiler: Açık ten ve mavi/yeşil göz rengine sahip kişilerde uveal melanom riski daha yüksektir.
• Aşırı güneşe maruz kalanlar: Uzun süreli ve korumasız güneş ışığına maruz kalmak riski artırır.
• Aile öyküsü olanlar: Özellikle retinoblastomda genetik yatkınlık önemli bir faktördür.
• Bağışıklık sistemi zayıf kişiler: HIV/AIDS hastaları veya organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullananlarda risk artar.
• Kimyasal maddeye maruz kalanlar: Zararlı endüstriyel kimyasallarla çalışanlarda göz kanseri gelişme olasılığı yüksektir.

Göz kanseri çocuklarda görülür mü?

Evet, göz kanseri çocuklarda da görülebilir. En sık görülen türü retinoblastom olup genellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda ortaya çıkar. Retinoblastom, gözün retina tabakasındaki hücrelerden kaynaklanır ve erken tanı ile tedavi edilmezse görme kaybına ve hatta yaşamı tehdit eden ciddi sonuçlara yol açabilir.

• Retinoblastom: Çocukluk çağı göz kanserlerinin en yaygın tipidir. Tek gözde (unilateral) veya her iki gözde (bilateral) görülebilir.
• Genetik yatkınlık: Retinoblastom vakalarının bir kısmı kalıtsaldır. Ailesinde retinoblastom öyküsü bulunan çocuklarda risk daha fazladır.
• Belirtiler: Fotoğraflarda göz bebeğinde kırmızı yansıma yerine beyaz parlama (lökokori), şaşılık, görme kaybı, gözde kızarıklık ve şişlik gibi bulgular görülebilir.
• Tedavi: Tümörün büyüklüğüne ve yayılımına bağlı olarak lazer, kriyoterapi, kemoterapi, radyoterapi veya cerrahi uygulanabilir.

Sonuç olarak: Göz kanseri çocuklarda nadir olsa da erken tanı ve tedavi ile hem görme korunabilir hem de yaşam süresi uzatılabilir. Özellikle bebek ve küçük çocuklarda gözde olağan dışı belirtiler fark edildiğinde hemen bir göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.

Göz kanseri nasıl teşhis edilir?

Göz kanseri tanısı, detaylı göz muayenesi ve çeşitli görüntüleme yöntemleriyle konulur. Erken evrede belirti vermeyebileceği için düzenli göz kontrolleri büyük önem taşır. Teşhis sürecinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

• Göz muayenesi: Göz doktoru, gözün iç yapısını özel cihazlarla inceleyerek anormal hücreler veya kitle varlığını değerlendirebilir.
• Oftalmoskopi: Retina ve göz içi dokuları detaylı şekilde görüntülenir. Retinoblastom ve uveal melanomda sık kullanılır.
• Ultrason (B-Scan): Göz içindeki tümörün büyüklüğünü, yerleşimini ve yayılımını gösterir.
• Fundus fotoğrafı: Retina ve damar yapılarındaki değişikliklerin kayıt altına alınmasını sağlar.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans (MR): Tümörün göz dışına veya beyin gibi çevre dokulara yayılımını tespit etmek için kullanılır.
• Biyopsi: Şüpheli dokudan alınan örnek, patolojik inceleme ile kesin tanı konulmasına yardımcı olur (göz tümörlerinde sınırlı durumlarda tercih edilir).
• Genetik testler: Özellikle çocuklarda görülen retinoblastom için genetik analiz yapılabilir.

Göz kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?

Göz kanseri tedavisi; tümörün tipi, boyutu, evresi, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Amaç, mümkünse gözün ve görme yetisinin korunması, aynı zamanda hastalığın yayılmasının önlenmesidir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

• Cerrahi tedavi:
  • Lokal tümör çıkarılması: Küçük ve sınırlı tümörlerde uygulanabilir.
  • Enükleasyon: Gözün tamamen alınmasıdır. İleri evrede, görmenin korunamadığı durumlarda tercih edilir.
• Lazer tedavisi: Küçük tümörlerde ışık enerjisi ile kanser hücreleri yok edilebilir.
• Kriyoterapi (dondurma yöntemi): Özellikle küçük retinoblastom tümörlerinde etkili bir yöntemdir.
• Radyoterapi:
  • Plaque radyoterapi: Gözün üzerine küçük bir radyoaktif plaka yerleştirilerek tümör doğrudan ışınlanır.
  • Harici radyoterapi: Daha büyük tümörlerde dışarıdan ışın tedavisi uygulanır.
• Kemoterapi: Özellikle çocuklarda görülen retinoblastom tedavisinde damardan veya göze direkt verilen ilaçlarla tümör küçültülebilir.
• İmmünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler: Bazı ileri evre göz kanseri türlerinde, kanser hücrelerini hedef alan modern tedavi yöntemleri kullanılabilir.

Sonuç olarak: Erken evrede teşhis edilen göz kanserlerinde lazer, kriyoterapi veya lokal cerrahi ile göz korunabilirken, ileri evrelerde radyoterapi, kemoterapi ve enükleasyon gerekebilir. Tedavi planı mutlaka kişiye özel olarak, göz hastalıkları ve onkoloji uzmanlarının iş birliğiyle yapılır.

Göz kanseri körlüğe yol açar mı?

Göz kanseri, özellikle erken teşhis edilmez ve tedaviye başlanmazsa görme kaybına hatta körlüğe yol açabilir. Körlük riski, kanserin türüne, büyüklüğüne ve hangi evrede teşhis edildiğine göre değişiklik gösterir.

• Erken evrede: Tümör küçükken tedavi edilirse genellikle görme korunabilir.
• Tümörün yerleşimi: Retina veya optik sinire yakın tümörler, görme kaybı riskini artırır.
• Retinoblastom (çocuklarda): Tedavi edilmezse hem körlük hem de yaşamı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir.
• İleri evrede: Büyük tümörler veya gözün tamamına yayılan kanserler, görme kaybına yol açabilir. Bazı vakalarda gözün alınması (enükleasyon) gerekebilir.

Göz kanseri ölümcül müdür?

Göz kanseri, erken evrede tanı konulup tedavi edildiğinde çoğu zaman kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Ancak geç dönemde fark edilirse veya vücudun başka bölgelerine (metastaz) yayılırsa yaşamı tehdit eden ciddi sonuçlara yol açabilir.

• Erken evrede: Küçük ve gözle sınırlı tümörlerde tedavi ile tam iyileşme şansı yüksektir.
• Orta evrede: Tümör göz dokularını etkilemişse tedavi daha zordur, görme kaybı ve komplikasyon riski artar.
• İleri evrede: Kanser beyin, karaciğer, akciğer veya kemiklere metastaz yaparsa ölümcül seyredebilir.

Göz kanseri genetik midir?

Göz kanserinin bazı türleri genetik yatkınlıkla ilişkili olabilir. Özellikle retinoblastom, çocuklarda görülen en yaygın göz kanseri tipidir ve genetik mutasyonlarla bağlantılıdır. Ancak yetişkinlerde görülen uveal melanom gibi diğer göz kanserlerinde genetik faktörlerin rolü daha sınırlıdır.

• Retinoblastom: Çoğunlukla genetik mutasyonlarla ortaya çıkar. Kalıtsal formu, birden fazla gözde tümör gelişimine yol açabilir.
• Aile öyküsü: Ailesinde göz kanseri öyküsü bulunan bireylerde risk daha yüksektir.
• Kalıtsal mutasyonlar: RB1 genindeki mutasyonlar, retinoblastom gelişiminde en önemli genetik faktördür.
• Diğer göz kanseri türleri: Uveal melanom ve konjonktiva kanseri gibi yetişkinlerde görülen türlerde genetik yatkınlık daha az etkili, çevresel faktörler ise daha belirgindir.

Göz kanseri metastaz yapar mı?

Göz kanseri, özellikle ileri evrelerde metastaz yapabilen (vücudun başka bölgelerine yayılabilen) bir hastalıktır. Metastaz riski, kanserin tipine, büyüklüğüne ve erken teşhis edilip edilmemesine bağlı olarak değişir.

• Uveal melanom: Yetişkinlerde en sık görülen göz kanseri tipidir. Özellikle karaciğer olmak üzere akciğer ve kemiklere metastaz yapma eğilimi yüksektir.
• Retinoblastom: Çocuklarda görülen bu kanser türü tedavi edilmezse beyin ve kemik iliği başta olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
• Konjonktiva ve göz kapağı kanserleri: Daha nadir görülse de ilerleyen vakalarda lenf nodlarına ve uzak organlara yayılım gösterebilir.

Sonuç olarak: Göz kanseri erken evrede sadece gözle sınırlıyken, ileri evrelerde karaciğer, akciğer, kemik ve beyin gibi organlara metastaz yapabilir. Bu nedenle erken tanı ve düzenli takip, metastaz riskini azaltmak açısından hayati önem taşır.

Göz kanseri tekrarlar mı (nüks riski)?

Göz kanseri tedavi edildikten sonra bazı hastalarda tekrar edebilir (nüks). Nüks riski; kanserin türüne, evresine, uygulanan tedavi yöntemine ve hastanın genetik yatkınlığına bağlı olarak değişir.

• Retinoblastom: Çocuklarda görülen bu tümör genetik kökenli olabilir. Kalıtsal formunda nüks riski yüksektir ve diğer gözde yeni tümör gelişebilir.
• Uveal melanom: Yetişkinlerde görülen bu kanser tipi, cerrahi veya radyoterapi sonrası lokal nüks gösterebilir ve yıllar içinde karaciğer başta olmak üzere uzak organlara metastaz yapabilir.
• Konjonktiva kanseri: Yüzeysel cerrahi sonrası tam temizlenmeyen vakalarda tekrarlama riski vardır.
• Tedavi sonrası takip: Düzenli kontroller yapılmazsa olası nüksler geç fark edilebilir. Bu nedenle tedavi tamamlandıktan sonra bile uzun dönem takip çok önemlidir.

Göz kanserinden korunmak mümkün mü?

Göz kanseri tamamen önlenemese de, risk faktörlerinden uzak durarak ve düzenli göz muayeneleri yaptırarak hastalık riskini azaltmak mümkündür. Özellikle genetik yatkınlığı olan kişiler için erken teşhis hayat kurtarıcıdır.

• Güneş ışınlarından korunmak: UV ışınları göz melanomu riskini artırabilir. Güneş gözlüğü ve şapka kullanmak koruyucudur.
• Düzenli göz muayeneleri: Özellikle çocuklarda retinoblastomun erken teşhisi için rutin göz kontrolleri çok önemlidir.
• Sağlıklı yaşam tarzı: Dengeli beslenme, sigaradan uzak durmak ve bağışıklık sistemini güçlü tutmak genel kanser riskini azaltır.
• Aile öyküsü olanlarda dikkat: Ailesinde göz kanseri (özellikle retinoblastom) öyküsü bulunanların çocukları genetik test ve düzenli kontrollerden geçirilmelidir.
• Zararlı kimyasallardan uzak durmak: Endüstriyel kimyasallara uzun süreli maruziyet göz kanseri riskini artırabilir.

Göz kanseri için hangi doktora gidilir?

Göz kanseri şüphesi olan kişilerin ilk başvurması gereken uzmanlık alanı göz hastalıkları (oftalmoloji) uzmanıdır. Göz doktoru, detaylı muayene ve görüntüleme yöntemleri ile tanı sürecini başlatır. Eğer kanser tanısı kesinleşirse tedavi sürecinde farklı branşlardan doktorlar da devreye girer.

• Göz hastalıkları uzmanı (Oftalmolog): İlk tanıyı koyan ve hastalığı takip eden doktordur.
• Oküloplastik cerrah / Retina uzmanı: Göz tümörlerinin cerrahi tedavisinde görev alabilir.
• Tıbbi onkolog: İleri evre vakalarda kemoterapi, immünoterapi veya hedefe yönelik tedavileri planlar.
• Radyasyon onkoloğu: Radyoterapi gerektiren hastalarda tedavi sürecini yönetir.
• Genetik uzmanı: Özellikle retinoblastom gibi kalıtsal göz kanseri türlerinde genetik test ve danışmanlık sağlar.

Göz kanseri olan hastaların yaşam süresi ne kadardır?

Göz kanseri hastalarının yaşam süresi; kanserin tipi, evresi, yayılım durumu, tedaviye verilen yanıt ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile yaşam süresi ve kalitesi önemli ölçüde artar.

• Erken evre (gözle sınırlı tümör): Tedavi sonrası 5 yıllık sağkalım oranı %80–90’a kadar çıkabilir. Bu dönemde görmenin korunması da mümkündür.
• Orta evre (çevre dokulara yayılım): Sağkalım oranı tümörün büyüklüğüne ve tedaviye bağlı olarak %50–70 civarındadır.
• İleri evre (metastaz yapmış tümör): Özellikle uveal melanomda karaciğer başta olmak üzere akciğer ve kemiklere yayılım görülebilir. Bu durumda 5 yıllık sağkalım oranı %10–20’ye kadar düşer.
• Retinoblastom (çocuklarda): Erken teşhis edilen vakalarda tedavi başarısı çok yüksektir ve yaşam süresi normal düzeylere ulaşabilir. Ancak geç evrede metastaz varsa prognoz olumsuzdur.

Göz kanseri ile Sıkça Sorulan Sorular

• Göz kanseri ağrı yapar mı?
  Erken evrede genellikle ağrıya neden olmaz. İleri evrelerde göz içinde basınç artışı ve yayılım ağrıya yol açabilir.
• Göz kanseri başka hastalıklarla karışır mı?
  Evet. Katarakt, glokom, retina hastalıkları veya göz enfeksiyonlarıyla benzer belirtiler gösterebilir.
• Göz kanseri görme kaybına yol açar mı?
  Tümörün büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak görme azalabilir ya da tamamen kaybolabilir.
• Göz kanseri tekrarlar mı (nüks riski)?
  Evet. Özellikle genetik retinoblastomda ve uveal melanomda nüks riski vardır. Düzenli takip bu nedenle çok önemlidir.
• Göz kanserinde tarama testi var mı?
  Genel toplum için rutin bir tarama testi yoktur. Ancak risk grubundaki kişiler için düzenli göz muayeneleri önerilir.
• Göz kanseri tedavisi sonrası tek gözle yaşamak mümkün mü?
  Evet. Tek gözle yaşam mümkündür. Görme alanında azalma olsa da kişiler günlük hayatlarını sürdürebilir.
• Göz kanseri hamilelikte görülür mü?
  Nadir de olsa görülebilir. Tedavi planı anne ve bebeğin sağlığına göre özel olarak düzenlenir.
• Göz kanseri yaygın mıdır?
  Diğer kanser türlerine kıyasla nadir görülür, ancak çocuklarda en sık görülen kanserlerden biri olan retinoblastom önemlidir.
• Göz kanseri tedavi edilmezse ne olur?
  Hastalık ilerler, görme kaybına yol açar ve vücudun diğer organlarına metastaz yaparak ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Göz Kanseri hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.