Rektum Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son bölümü olan rektumda gelişen kötü huylu tümörleri ifade eder. Kolorektal kanser grubuna giren bu hastalık, özellikle 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülse de, son yıllarda genç yaşlarda da artış göstermektedir. Erken evrede belirti vermeyebileceği gibi, ilerleyen dönemlerde makattan kanama, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, karın ağrısı ve kilo kaybı gibi şikâyetlerle kendini gösterebilir. Tanı genellikle kolonoskopi ve biyopsi ile konur. Tedavi; tümörün evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve tümörün yerleşim yerine göre planlanır ve genellikle cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemleri içerir. Bu yazıda, rektum kanserinin nedenlerini, erken belirtilerini, tanı sürecini ve güncel tedavi seçeneklerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

İÇİNDEKİLER

• Rektumda gelişen kanser türü: Rektum kanseri nedir?
• Rektum vücudun hangi bölümüdür?
• Rektum kanseri nasıl anlaşılır?
• Rektum kanserine ne sebep olur?
• Rektum kanseri tanısı nasıl konur?
• Rektum kanseri nasıl tedavi edilir?
• Rektum kanserinden korunmak mümkün mü?
• Rektum kanseri hastaları nasıl beslenmeli?
• Rektum kanseri hakkında en çok merak edilen sorular

Rektumda gelişen kanser türü: Rektum kanseri nedir?

Rektum Kanseri Ne Demektir?

Rektum, dışkının vücuttan atılmadan önce depolandığı kalın bağırsağın son kısmıdır.

Bu bölgede gelişen kanserler, çoğunlukla adenokarsinom türündedir (barsak iç yüzeyindeki bez hücrelerinden kaynaklanır).

Rektum kanseri, kolorektal kanser grubuna girer (kalın bağırsak ve rektum kanserleri birlikte değerlendirilir).

Kimlerde Görülür?

En çok 50 yaş üstü bireylerde görülür, ancak son yıllarda genç yaşlarda da görülme sıklığı artmaktadır.

Aile öyküsü, bağırsakta polipler, uzun süreli iltihabi bağırsak hastalıkları ve kötü beslenme alışkanlıkları risk faktörlerindendir.

Rektum vücudun hangi bölümüdür?

Rektum, sindirim sisteminin son bölümünde yer alan, kalın bağırsağın son kısmıdır. Yaklaşık 12–15 cm uzunluğundaki bu yapı, dışkının vücuttan atılmadan önce geçici olarak depolandığı bölgedir.

Rektum Vücudun Neresindedir?

• Karın boşluğunun alt kısmında,
• Kadınlarda rahmin arkasında,
• Erkeklerde mesanenin arkasında,

Kalın bağırsağın sigmoid kolon bölümünün devamı ve anüsün hemen üstünde yer alır.

Rektumun Görevi Nedir?

• Dışkıyı geçici olarak tutmak ve depolamak,
• Dışkılama sırasında kasılarak dışkının anüse geçişini sağlamak,
• Tuvalet ihtiyacının hissedilmesinde rol oynamak.

Sindirim Sistemindeki Yeri:

Ağız → Yemek borusu → Mide → İnce bağırsak → Kalın bağırsak (kolon) → Rektum → Anüs

Rektum kanseri nasıl anlaşılır?

Rektum kanseri, genellikle erken evrelerde belirti vermeyebilir, bu nedenle fark edilmesi zor olabilir. Ancak ilerledikçe çeşitli bağırsak ve sindirim sistemi şikâyetleriyle kendini göstermeye başlar. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir, fakat özellikle bazı uyarı işaretleri dikkate alındığında erken tanı mümkün olabilir.

1. Makattan Kan Gelmesi (Rektal Kanama)

• En yaygın ve dikkat çeken belirtidir.
• Dışkıyla birlikte parlak kırmızı ya da koyu renkli kan görülebilir.
• Hemoroid (basur) ile karıştırılmamalıdır.

2. Dışkılama Alışkanlıklarında Değişiklik

• Sürekli kabızlık veya ishal
• Dışkının incelmesi (kalem gibi dışkı)
• Tuvalete gitme sonrası tam boşalmamış hissi
• Bu değişiklikler uzun süredir devam ediyorsa dikkat edilmelidir.

3. Karın Ağrısı ve Şişkinlik

• Alt karın bölgesinde kramp tarzı ağrılar olabilir.
• Gaz sıkışması, şişkinlik hissi ile birlikte görülebilir.

4. Kansızlık ve Halsizlik

• Sürekli gizli kan kaybı, demir eksikliği anemisine yol açabilir.
• Halsizlik, soluk cilt, nefes darlığı gibi belirtiler eşlik edebilir.

5. Ani Kilo Kaybı

• İştah kaybı olmamasına rağmen birkaç ay içinde açıklanamayan kilo kaybı varsa dikkat edilmelidir.

6. Dışkıda Mukus (Sümüksü Akıntı)

• Özellikle rektum bölgesindeki tümörlerde sümüksü dışkı sık görülür.

7. İleri Dönemde İdrar Yaparken Sorun veya Pelvik Ağrı

• Tümörün mesane ya da çevre dokulara yayılması durumunda görülebilir.

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı iki haftadan uzun süredir devam ediyorsa mutlaka bir genel cerrahi veya gastroenteroloji uzmanına başvurulmalıdır:

• Makattan kanama
• İshal veya kabızlıkta süreklilik
• Dışkının incelmesi
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Sürekli yorgunluk veya halsizlik

Rektum kanserine ne sebep olur?

Rektum kanseri, genetik ve çevresel birçok faktörün etkisiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Genellikle rektumun iç yüzeyindeki hücrelerin zamanla anormal şekilde çoğalmasıyla başlar. Bu hücreler kontrolsüz büyüyerek önce polip (iyi huylu kitle) oluşturur, ardından bu polipler kansere dönüşebilir.

1. Genetik Yatkınlık

• Ailede kalın bağırsak veya rektum kanseri öyküsü varsa risk artar.
• Özellikle birinci derece akrabalarda kanser varsa dikkatli olunmalıdır.
• FAP (Familyal Adenomatoz Polipozis) ve Lynch sendromu gibi kalıtsal sendromlar rektum kanseri riskini ciddi ölçüde artırır.

2. Bağırsakta Polip Oluşumu

• Adenom adı verilen iyi huylu polipler, zamanla kansere dönüşebilir.
• Bu nedenle 50 yaş üzeri bireylerde düzenli kolonoskopi ile poliplerin erken teşhis edilmesi önemlidir.

3. Beslenme Alışkanlıkları

• Kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerinin (sucuk, salam, sosis) sık tüketilmesi riski artırır.
• Liften fakir, yani sebze, meyve ve tam tahıl içeriği az diyetler de kansere zemin hazırlayabilir.
• Aşırı yağlı, hazır ve paketli gıdalar da risk faktörüdür.

4. Sigara ve Alkol Kullanımı

• Tütün ürünleri ve aşırı alkol tüketimi, bağırsak hücrelerinde mutasyona neden olabilir.
• Bu da kanser oluşumunu tetikler.

5. Obezite ve Hareketsizlik

• Obezite, özellikle erkeklerde rektum kanseri riskini artırır.
• Fiziksel aktivitenin azlığı da sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkiler.

6. İltihabi Bağırsak Hastalıkları

• Uzun süredir devam eden ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, bağırsak yüzeyinde kronik iltihaba yol açarak kanser gelişimini kolaylaştırabilir.

7. İleri Yaş

• Rektum kanseri genellikle 50 yaş üstü bireylerde daha sık görülür.

Rektum kanseri tanısı nasıl konur?

Rektum kanseri tanısı, hastanın şikayetlerine dayanarak yapılan ilk muayene sonrası, görüntüleme yöntemleri, endoskopik incelemeler ve biyopsi ile kesinleştirilir. Amaç, hem kanseri tespit etmek hem de evresini belirlemektir.

1. Hasta Öyküsü ve Fizik Muayene

• Makattan kanama, dışkılama değişiklikleri, kilo kaybı gibi şikayetler dinlenir.
• Rektal muayene (parmakla yapılan iç muayene) ile makatta kitle veya sertlik olup olmadığı kontrol edilir.

2. Kolonoskopi (Alt Endoskopi)

• En önemli tanı yöntemidir.
• Kalın bağırsağın tamamı ve rektum kamera ile görüntülenir.
• Şüpheli alanlardan biyopsi (doku örneği) alınır.

📌 Biyopsi sonucu, rektumda tespit edilen kitlenin kanser olup olmadığını kesin olarak gösterir.

3. Rektum Ultrasonu (Endorektal Ultrasonografi – ERUS)

• Tümörün rektum duvarı içindeki yayılımı değerlendirilir.
• Özellikle erken evrelerde cerrahi karar için önemlidir.

4. Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme

• Pelvik MR, rektum çevresindeki dokulara yayılımı ve lenf bezlerini değerlendirmek için kullanılır.
• Cerrahi planlama için standarttır.

5. BT (Bilgisayarlı Tomografi) – Akciğer ve Karın Tarama

• Kanserin başka organlara (karaciğer, akciğer) yayılıp yayılmadığı kontrol edilir.
• Metastaz var mı? sorusuna yanıt aranır.

6. PET-CT (Gerekirse)

• Tüm vücutta kanserli hücrelerin aktif olup olmadığı araştırılır.
• Özellikle metastaz şüphesi olan hastalarda tercih edilir.

7. Kan Testleri

• CEA (Karsinoembriyonik Antijen): Rektum kanserinde yükselebilir, tedavi sonrası takibi kolaylaştırır.
• Hemogram, karaciğer testleri, böbrek fonksiyonları değerlendirilir.

Rektum kanseri nasıl tedavi edilir?

Rektum kanseri tedavisi, hastalığın evresine, tümörün yerleşim yerine, hastanın genel sağlık durumuna ve yayılım derecesine göre planlanır. Amaç; kanserli dokunun tamamen temizlenmesi, hastalığın yayılmasının önlenmesi ve yaşam kalitesinin korunmasıdır.

1. Cerrahi Tedavi (Temel Tedavi Yöntemi)

 Düşük Öncelikli Evrelerde (Evre 1-2)

Tümör erken evrede ise ve lenf bezlerine yayılmamışsa cerrahi genellikle tek başına yeterlidir.

2. Kemoterapi

• Kanserin lenf bezlerine yayılması durumunda uygulanır.
• Genellikle cerrahiden önce (neoadjuvan) veya sonra (adjuvan) verilir.
• İlerlemiş evrelerde (evre 3-4) hastalığı kontrol altında tutmak için de kullanılır.

Yaygın kullanılan ilaçlar:

• 5-FU (5-fluorourasil)
• Capecitabine
• Oxaliplatin

3. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• Özellikle tümör anüse yakınsa veya büyükse cerrahiden önce uygulanabilir.
• Amaç: Tümörü küçültmek, cerrahiyi kolaylaştırmak ve nüks riskini azaltmak.
• Cerrahi sonrası kalan hücreleri yok etmek için de kullanılabilir.

4. Hedefe Yönelik Tedaviler (İleri Evrelerde)

• Kanser hücrelerini hedef alan biyolojik ajanlar kullanılır.
• Özellikle metastatik (evre 4) rektum kanserinde uygulanır.

Örnek ilaçlar:

• Bevacizumab
• Cetuximab
• Panitumumab

5. Kolostomi Açılması (Bazı Hastalarda Gerekebilir)

Tümör anüse çok yakınsa veya anüs alınmak zorundaysa, dışkının karın duvarına açılan bir torbaya yönlendirilmesi (kolostomi) gerekebilir.

Kalıcı ya da geçici olabilir.

Rektum kanserinden korunmak mümkün mü?

Evet, rektum kanserinden korunmak büyük oranda mümkündür. Her ne kadar tamamen önlenemezse de, sağlıklı yaşam alışkanlıkları, erken taramalar ve risk faktörlerinden uzak durmak, hastalığın gelişme riskini ciddi şekilde azaltır.

1. Beslenme Alışkanlıklarını Düzenleyin

• Lifli gıdalar (sebze, meyve, tam tahıllar) tüketin.
• Kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerini (sucuk, salam, sosis) azaltın.
• Aşırı yağlı, kızartılmış ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
• Bol su için, bağırsak hareketlerini destekleyin.

2. Sigara ve Alkol Kullanmayın

• Sigara ve alkol, bağırsak hücrelerinde hasara ve mutasyona neden olabilir.
• Tütün ürünleri ve aşırı alkol, rektum ve kalın bağırsak kanseri riskini artırır.

3. Fazla Kilo ve Hareketsizlikten Kaçının

• Düzenli egzersiz, bağırsakların sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.
• Obezite, hem rektum hem de kolon kanseri riskini artıran önemli bir faktördür.

4. Tarama Testlerini İhmal Etmeyin

• 50 yaşından itibaren, hatta aile öyküsü varsa daha erken yaşta kolonoskopi yaptırılmalı.
• Kolonoskopi ile polipler erken dönemde tespit edilip alınabilir – bu, kanseri tamamen önleyebilir!

5. Aile Geçmişinizi Bilin

• Ailenizde kalın bağırsak veya rektum kanseri varsa, doktorunuza bildirin.
• Genetik testler ve erken tarama planlaması yapılabilir.

6. Uzun Süreli İltihabi Bağırsak Hastalıkları Kontrol Altında Olmalı

• Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı olan bireyler, düzenli olarak doktor takibinde olmalı.
• Bu grupta yıllık kolonoskopi önerilebilir.

7. Tuvalet Alışkanlıklarınıza Dikkat Edin

• Kabızlık ve dışkı tutma alışkanlığı, bağırsakta basıncı artırabilir.
• Tuvalet ihtiyacı ertelenmemeli, bağırsaklar düzenli çalıştırılmalıdır.

Rektum kanseri hastaları nasıl beslenmeli?

Rektum kanseri hakkında en çok merak edilen sorular

1. Rektum kanseri nedir?

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son bölümü olan rektumda gelişen kötü huylu tümörlerdir. Genellikle bağırsak iç yüzeyindeki hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle başlar.

2. Rektum kanseri belirtileri nelerdir?

• Makattan kan gelmesi,
• Kabızlık–ishal gibi dışkılama düzeninde değişiklik,
• Kalem inceliğinde dışkı,
• Karın ağrısı, kilo kaybı, halsizlik.

3. Rektum kanseri ile hemoroid nasıl ayırt edilir?

Her ikisinde de makattan kan görülebilir. Ancak rektum kanserinde kansızlık, kilo kaybı, dışkı değişikliği ve sürekli kanama gibi ek belirtiler vardır. Ayırıcı tanı için mutlaka kolonoskopi gerekir.

4. Rektum kanseri nasıl teşhis edilir?

• En etkili yöntem: kolonoskopi ve biyopsi.
  Gerekirse MR, BT ve kan testleriyle yayılım (evreleme) değerlendirilir.

5. Rektum kanseri kimlerde daha sık görülür?

• 50 yaş üstü bireylerde,
• Ailesinde bağırsak kanseri öyküsü olanlarda,
• Sigara, alkol kullanan, kötü beslenen, az hareket eden kişilerde.

6. Rektum kanseri tedavi edilebilir mi?

Evet. Erken evrede tanı konursa cerrahiyle tamamen tedavi edilebilir.

İleri evrelerde de kemoterapi, radyoterapi ve bazı durumlarda cerrahi ile kontrol altına alınabilir.

7. Tedavi sonrası kolostomi torbası kalıcı mı olur?

Bu, tümörün yerine ve yayılımına bağlıdır. Bazı hastalarda geçici, bazı hastalarda kalıcı kolostomi gerekebilir.

8. Rektum kanseri ölümcül müdür?

• Erken tanı konulursa tam iyileşme şansı çok yüksektir.
• Geç kalındığında ise yaşam süresi, hastalığın evresine ve tedaviye yanıtına bağlıdır.

9. Rektum kanseri önlenebilir mi?

• Tamamen önlenemez ama:
• Düzenli kolonoskopi,
• Sağlıklı beslenme,
• Sigara–alkolden uzak durmak,

Fiziksel aktivite ile risk büyük ölçüde azaltılabilir.

10. Rektum kanseri taramaları ne zaman başlamalı?

Genel öneri:

• 50 yaşından itibaren kolonoskopi.
• Ailede kanser öyküsü varsa daha erken yaşta taramaya başlanmalıdır (genellikle 40 yaş).

Yasal Uyarı:

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Rektum kanseri hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.